9. Sınıf Fizik Ders Kitabı Sayfa 170-171 Cevapları Meb Yayınları

5. Etkinlik Kaldırma Kuvvetini Etkileyen Değişkenler

5. Etkinlik: Kaldırma Kuvvetini Etkileyen Değişkenler

Soru 1: Arşimet ve Kral Hiero’nun Altın Tacı öyküsüne benzer günlük hayatta karşılaşılabilecek bir problem nedir?
Cevap: Farklı yoğunluktaki malzemelerden yapılmış nesnelerin gerçek yoğunluklarını zarar vermeden belirleme.

Soru 2: Bu problem durumuna ilişkin nasıl bir hipotez kurulabilir?
Cevap: Bir nesnenin suya daldırıldığında taşırdığı suyun ağırlığı ile nesnenin kütlesi arasındaki ilişki kullanılarak yoğunluğu hesaplanabilir. Eğer taşırılan suyun ağırlığı nesnenin hacmiyle orantılı değilse, nesne karışımdan yapılmıştır.

Soru 3: Problem çözümü için nasıl bir deney düzeneği tasarlanabilir?
Gereçler:

• Dereceli silindir (su dolu)
• Hassas tartı
• Altın külçe ve test edilecek nesne
• Askı düzeneği

Uygulama Basamakları:

1. Dereceli silindire su ekleyip ilk seviyesi ölçülür.
2. Saf altın külçe tartılır ve suya daldırılarak hacmi belirlenir.
3. Test edilecek nesne aynı şekilde suya daldırılarak hacmi ölçülür.
4. Her iki nesnenin kütle/hacim oranları hesaplanır ve karşılaştırılır.

Soru 4: Belirlediğiniz problemi kaldırma kuvveti ile kaldırma kuvvetinin bağlı olduğu değişkenler arasındaki ilişkiden yararlanarak çözmek için öyküdekine benzer bir deney düzeneği tasarlayınız.
Cevap: Nesnelerin yoğunlukları karşılaştırılarak malzemenin saf veya karışım olup olmadığı belirlenecek. Eğer test edilen nesnenin yoğunluğu saf altının yoğunluğundan farklı çıkarsa, karışımlı olduğu anlaşılacaktır.

5. Deneyin amacı, uygulama basamakları; deney düzeneğinin tasarımı, deneyde kullanacağınız araç gereç ve deneyde nasıl veri toplayacağınız ile ilgili grupta arkadaşlarınızla görüş alışverişinde bulunarak ortak kararlar alınız.

6. Aldığınız kararlar doğrultusunda deneyin amacını, uygulama basamaklarını; deney düzeneğinin tasarımını, deneyde kullanacağınız araç gereci ve veri toplama yöntemlerini aşağıdaki alana yazınız.
Deneyin Amacı:
Bir cismin yoğunluğunu kaldırma kuvvetinden yararlanarak belirlemek.

Uygulama Basamakları:

1. Dereceli silindiri suyla doldur.
2. Cismi suya bırak ve taşan suyun hacmini ölç.
3. Cismin kütlesini tartı ile belirle.
4. Cismin yoğunluğunu hesapla ve standart değerlerle karşılaştır.

Araç Gereçler:

• Dereceli silindir
• Tartı
• Su
• Ölçü kaşığı

Veri Toplama Yöntemi:
Taşan suyun hacmi ve cismin kütlesini ölçerek yoğunluk hesaplanır.

7. Tasarladığınız deneyi, bilgi dağarcığınızı genişletmek ve öğrenme becerilerinizi artırmak amacıyla gruplar hâlinde yardımlaşarak sınıf ortamında yapınız.
Deney grup halinde sınıf ortamında yapılır, sonuçlar not alınır ve değerlendirilir.

8. Kaldırma kuvvetinin bağlı olduğu değişkenleri belirlemeye yönelik ölçümler yapınız.

• Cismin hacmi
• Sıvının yoğunluğu
• Cismin kütlesi

9. Deneyden elde ettiğiniz verileri tabloya yazarak sonuçları yorumlayınız.

10. Deneyden elde ettiğiniz verileri kullanarak kaldırma kuvvetinin bağlı olduğu değişkenleri analiz ediniz.
Deney sonuçlarına göre kaldırma kuvvetinin büyüklüğü cismin hacmine ve sıvının yoğunluğuna bağlı olarak değişmektedir. Hacim arttıkça kaldırma kuvveti de artar.

Değerlendirme

Soru 1: Yaptığınız deneyde ne gibi zorluklarla karşılaştınız?

1. Dereceli silindirde suyun hassas ölçümü zor oldu.
2. Küçük farkları ölçerken dikkatli olunması gerekti.
3. Nesnelerin tamamen suya batmasını sağlamak için dengeli bir düzenek kurmak gerekti.

Soru 2: Deney sonuçlarınızı günlük hayatta gözlemleyebileceğiniz bir örnekle ilişkilendiriniz.
Cevap: Denizaltıların dalış ve çıkış yaparken safra tanklarındaki su ve hava miktarının ayarlanması, kaldırma kuvveti ile ilişkilendirilebilir.

Soru 3: Deneyden elde ettiğiniz sonuçlar ile hipotezinizi karşılaştırdığınızda hipotezinizin doğruluğu konusunda neler söyleyebilirsiniz?
Cevap: Hipotez doğrulandı. Nesnelerin yoğunlukları taşan su hacmi ve ağırlık ilişkisi ile belirlendi. Taşan su miktarının nesnenin yoğunluğu ile orantılı olduğu gözlemlendi.

Soru 4: Yaptığınız deneyin sonuçları, kaldırma kuvvetinin bağlı olduğu değişkenler hakkındaki bilginize nasıl katkıda bulundu?
Cevap: Deney, kaldırma kuvvetinin nesnenin hacmi, sıvının yoğunluğu ve taşırılan su miktarı ile ilişkili olduğunu kanıtladı.

Soru 5: Deneyi yeniden tasarlayacak olsaydınız neleri değiştirirdiniz?

1. Daha hassas ölçüm için dijital ölçüm cihazları kullanırdım.
2. Taşan suyun kolayca toplanması için özel bir düzenek eklerdim.
3. Farklı sıvılar kullanarak sıvının yoğunluk etkisini de araştırırdım.