Hazırlık Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 148-149-152-153-154 Cevapları Meb Yayınları

Sayfa 148 Hikâye Türü ve Kontrol Listesi Soruları

1. Hikâye türünün size çağrıştırdığı kavramları aşağıdaki bilgi haritasında boş bırakılan yerlere yazınız.

Hikâye türü aşağıdaki kavramlarla ilişkilidir:

• Olay Örgüsü: Hikâyede olayların birbiriyle bağlantılı bir şekilde sunulması.
• Kahramanlar: Hikâyede olayların merkezinde yer alan kişiler.
• Yer: Olayların geçtiği mekân veya ortam.
• Zaman: Hikâyenin gerçekleştiği süre ve dönem.
• Ana Fikir: Hikâyenin vermek istediği temel mesaj veya ders.

2. Kontrol Listesi Soruları

Okuma sürecinize ilişkin kontrol listesi aşağıdaki gibi doldurulabilir:

Sayfa 149 Okumayı Yönetme - Sorular ve Cevaplar

1. Hikâyenin başlığından ve görselden yararlanarak metnin içeriği hakkında tahminlerde bulununuz ve metne yönelik sorular oluşturunuz.

Cevap: Hikâyenin başlığı olan "Menekşeler Ölmemeli", hayatın zorluklarına rağmen umudun ve güzel değerlerin korunması gerektiğine işaret ediyor olabilir. Görselde ise karanlık bir sokak ve tek başına yürüyen bir insan figürü bulunuyor. Bu da yalnızlık, karamsarlık veya bireyin hayattaki zorluklarla mücadelesini anlatıyor olabilir.

Metne yönelik sorular:

• Metinde geçen "menekşeler" hangi anlamda kullanılmıştır?
• Hikâyede yalnızlık teması nasıl işlenmiştir?
• Doğanın ve çiçeklerin insan hayatına etkileri nasıl vurgulanmıştır?

2. Kişinin içinde bulunduğu ruh hâli; varlık, olay ve durumlara bakışını nasıl etkiler? Açıklayınız.

Cevap: Kişinin ruh hâli, çevresindeki olayları ve durumları algılama biçimini derinden etkiler. Kederli veya umutsuz bir ruh hâli, bireyin olumlu olayları bile karamsar bir şekilde yorumlamasına neden olabilir. Buna karşılık, umut dolu bir ruh hâli, zorluklarla başa çıkma gücünü artırır ve çevresindeki güzellikleri fark etmesini sağlar. Örneğin, hikâyedeki kişi, karamsar bir ruh hâli içinde olduğu için çevresindeki doğanın güzelliklerini yeterince algılayamamış olabilir.

3. Yazacağınız bir hikâyede çiçeklerin sembolik anlamlarından yararlanmanıza istense hangi çiçekleri tercih edersiniz? Açıklayınız.

Cevap: Bir hikâyede çiçeklerin sembolik anlamlarını kullanacak olsam, menekşeyi umut ve narinlik, gülü aşk ve güzellik, kaktüsü ise dayanıklılık ve güçlü duruş sembolleri olarak tercih ederdim. Çiçekler, insan duygularını ve durumlarını betimlemede güçlü metaforlar sağlar. Örneğin, menekşeler bir insanın hayatta kalma mücadelesini ve umudu simgeleyebilir.

Sayfa 152-153 Söz Varlığı Sorular ve Cevaplar

1- Metinden alınan aşağıdaki kelimelerin anlamlarını tahmin ediniz. Tahminlerinizi TDK Güncel Türkçe Sözlük’ten kontrol ederek kelimenin sözlükteki karşılığını yazınız. Bu kelimelerin metne katkısını sözcü olarak ifade ediniz. Kelimeleri birer cümle içinde kullanınız.

• Hav: Ortamın atmosferi veya durumu.
  Cümle: Odayı kaplayan melankolik hav, hikâyenin karamsar atmosferine katkı sağlıyor.
• İkircikli: Kararsız, tereddütlü bir ruh hali.
  Cümle: Çiçekleri satın alıp almamak arasında ikircikli bir şekilde dolaştı.
• İlk yaz: Baharın başlangıcı, doğanın canlandığı zaman.
  Cümle: Bahçede açan çiçekler, ilk yaz mevsiminin geldiğini müjdeliyordu.
• Sere serpe: Rahat bir şekilde yayılmak.
  Cümle: Çocuklar, çimenlerin üzerinde sere serpe oturuyorlardı.

• Tortu Anlamı: Sıvı bir madde içinde çökelip biriken katı maddeler veya bir şeyin geri kalan artık kısmı.
  Cümle: Çayın dibindeki tortu, uzun süre beklemiş olmasından kaynaklanıyordu.
  Metne Katkısı: Tortu kelimesi, hikâyede hem fiziksel bir anlamı hem de kişinin zihninde biriken duygusal yükleri ifade etmek için kullanılabilir.

• Yaban Anlamı: Yalnız yaşayan, toplumdan uzaklaşmış veya doğada kendi halinde olan.
  Cümle: Yıllardır köyde tek başına yaşayan ihtiyar, çevresi tarafından yaban olarak anılıyordu.
  Metne Katkısı: Yaban kelimesi, hikâyedeki kahramanın toplumdan uzaklaşmış hâlini ve yalnızlığını vurgular. Bu, kahramanın içsel çatışmalarını anlamada önemli bir unsurdur.

2- Metinde yer alan “düşüsü sallanıyordu”, “kaşları, gözlerini büsbütün yalnız bırakmıştı”, “bilinmeyen yollarda da yitmiş çocuk gözleriydi” gibi estetik ifadelerle başka örnekler seçiniz. Yazarın bu ifadeleri yer alan kelimeleri seçme nedenlerine yönelik tahminlerde bulununuz.

• Seçilen ifadeler: “Kar usulca, istekle ve zevksiz yağıyordu.”, “Yüzler yabancıydı; gözler yalnızdı.”
• Yazarın seçimi: Yazar, okurun zihninde duygusal bir bağ kurmak ve hikâyeye derinlik kazandırmak amacıyla bu estetik ifadeleri seçmiştir. Bu ifadeler, yalnızlık ve melankoliyi güçlü bir şekilde hissettirir.

Sıra Sizde Hikâye Soruları

1- Metinden betimleyici ve öyküleyici anlatıma örnek cümleler bularak bunların anlatıma katkısını açıklayınız.

• Betimleyici anlatım örneği: “Kar usulca, istekle ve zevksiz yağıyordu.”
• Öyküleyici anlatım örneği: “Adam, dükkânın kapısından içeriye adım attı ve çiçeklere doğru ilerledi.”
• Katkısı: Betimleyici anlatımlar, hikâyenin atmosferini oluşturur ve okurun olaylara duygusal bir bağ kurmasını sağlar. Öyküleyici anlatımlar ise olayların gelişimini sağlar ve hikâyeyi sürükleyici hale getirir.

2- Hikâyedeki temel çatışma nedir?
Cevap: Temel çatışma, bireyin yalnızlık ve toplum arasında kalmasıdır. Kahraman, bireysel yalnızlığını aşmak ve çevresine bağlanmak için mücadele eder.

3- Metindeki sembolik öğeler nelerdir? Gerçekçeleriyle birlikte açıklayınız.

• Çiçek: Sevgi, umut ve sıcaklığı temsil eder.
• Kar: Soğukluk, yalnızlık ve duygusal mesafeyi simgeler.
• Dükkan: İnsanın duygusal sığınağını temsil eder.

4- Hikâye kahramanının kişilik özelliklerini belirtiniz.
Cevap: Çekingen, kararsız ve duygusal bir yapıya sahiptir. İnsanlarla bağ kurma konusunda zorlanır ancak içten içe sevgiye ve sıcaklığa ihtiyaç duyar.

5- Hikâyenin sonunda kahramanın anladığı hakikat nedir?
Cevap: Kahraman, küçük jestlerin ve insanlarla kurulan bağların yalnızlığını aşmada önemli olduğunu fark eder. Çiçek satın alarak hem kendine hem de çevresine anlamlı bir katkıda bulunabileceğini anlar.

6- İnsan modern hayat karşısında nasıl konumlanmıştır? Anlatıcının bakış açısını açıklayınız.
Cevap: Modern hayat, bireyleri yalnızlaştırmış ve duygusal bağlardan uzaklaştırmıştır. Anlatıcı, bu durumu eleştirirken küçük insani eylemlerin önemini vurgular.

7- Hikâyede yer alan kişi, mekân, zaman ve olay örgüsünü kendi çevrenizle ilişkilendirerek açıklayınız.

• Kişi: Şehirde yalnız yaşayan bireyler.
• Mekân: Şehrin soğuk ve insan ilişkilerinden uzak atmosferi.
• Zaman: Kış mevsimi, karanlık bir atmosfer yaratır.
• Olay örgüsü: Yalnız bir bireyin çevresine bağlanma çabası.

Sayfa 154 Sorular ve Cevaplar

8. Hikâyedeki maddi-manevi, bireysel-toplumsal, gerçekçi-hayali unsurları tespit ederek tablodaki ilgili alanlara yazınız.

• Maddi Unsurlar: Menekşe çiçeği, para, dükkân, kağıt.
• Manevi Unsurlar: Çiçekçinin duyduğu umut, adamın korkusu, sevgi.
• Bireysel Unsurlar: Adamın menekşe çiçeğine olan duygusal yaklaşımı, çiçekçinin çiçek satışı sırasında yaşadığı duygu yoğunluğu.
• Toplumsal Unsurlar: İnsanların birbirine destek olma kültürü, ekonomik güçlükler.
• Gerçekçi Unsurlar: Soğuk hava, dükkân sahnesi, para alışverişi.
• Hayali Unsurlar: Menekşelerin canlanması, umut ve sevincin somutlaştırılması.

9. "Çiçekçi, adamın konuşundan ve bakışından korktuğu için daha çok, menekşeleri aldı. Adam menekşelerin çiçeğin elinde birdenbire canlandığını gördü sayarak, Ama nasıl olur? Ölüyordu bunlar..." Metnin bağlamından yararlanarak menekşelerin birdenbire canlanmasını yorumlayınız.

Cevap: Menekşelerin canlanması, metin içinde umut ve mutluluğun sembolü olarak kullanılmıştır. Adamın, çiçeklerdeki canlanmayı fark etmesi, kendi iç dünyasındaki değişimin bir yansımasıdır. Bu durum, küçük bir umut ışığının bile insan ruhunu ne kadar derinden etkileyebileceğini gösterir.

10. "Cebinde, demin­den beri buruşturup kâğıt çıkarıp verdi çiçekçiye. Bütün bir an tedirginlik ve hemen kalan son paraydı. Menekşeleri, solar uçup gider korkusuyla yavaşça aldı. Gidiyordu. Çiçekçi, 'beyim' dedi. 'Paranın üstü...' " Hikâye kahramanı ve çiçekçi yukarıda verilen bölümde nasıl bir ruh hâli ve tutum içerisindedir? Açıklayınız.

Cevap: Hikâye kahramanı, korku ve umut arasında gidip gelmektedir. Çiçekçi ise samimi ve yardımsever bir tavır sergileyerek, adamın içindeki bu karmaşık duyguları fark eder. Adam, çiçeği bir umut olarak görürken, çiçekçi insan ilişkilerindeki iyilik ve güveni temsil etmektedir.

11. Yazarın duygu, düşünce ve tavırlarını yansıtan örnek ifadeleri tespit ederek tablodaki ilgili alanlara yazınız.

• Duygu: "Adam menekşelerin çiçeğin elinde birdenbire canlandığını gördü sayarak..." (Umut ve şaşkınlık).
• Düşünce: "Menekşelerin ölmediğine inanması, içindeki yaşam sevincini artırdı."
• Tavır: "Çiçekçi, adamın korkusunu anlayarak ona daha nazik ve yardımsever bir şekilde yaklaştı."