Hazırlık Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 210-220 Cevapları Meb Yayınları

Sayfa 210 Yorumluyorum - Sıra Sizde Cevapları

Yorumluyorum

1. Bu parçada zamana ait bilgiler nasıl aktarılmıştır? Sizce romanda bu anlatım tekniğinin kullanıldığı başka yerleri tespit ederek örnekler yazınız.

Bu parçada "Geriye dönüş" (flashback) tekniği kullanılmıştır. Anlatıcı, olayın şimdiki zamanından ayrılarak yedi yıl öncesine dönmüş ve Faiz Bey’in eşinin ölümünden sonra yaşadığı değişiklikleri, Neriman’ın çocukluğunu ve Şinasi ile tanışmalarını anlatmıştır. Bu teknik romanda Neriman’ın geçmişteki düşüncelerine, çocukluğuna ve eğitim hayatına dair bölümlerde de sıkça kullanılır. Örneğin, Neriman’ın babası Faiz Bey’in eski değerlerini anlattığı bölümler yine geriye dönüş örnekleridir.

2. Romanda zamana ait bilgilerin iletiyi oluşturmaktaki etkisini söyleyiniz.

Zamana ait bilgiler, karakterlerin yaşadığı değişimi göstermek ve okuyucunun karakterlerle empati kurmasını sağlamak açısından çok önemlidir. Özellikle geçmişin hatırlatılması, karakterlerin kararlarını ve düşüncelerini şekillendirir. Bu da romanın temel iletisi olan Doğu ile Batı arasında kalmışlık temasını destekler.

Sıra Sizde

1. Aşağıda Fatih-Harbiye’den alıntılar yapılmıştır. Bu alıntılarda anlatıcının kim olduğunu ilgili alana yazınız.

• “Neriman hafifçe kızardı ve başını önüne eğdi...”
  → Üçüncü tekil şahıs (ilahi bakış açısı) anlatıcıdır. Duygu ve düşüncelerine hâkim bir anlatıcı vardır.

• “Es eskiden… eskiden dediğim, bundan daha birkaç ay evvel ne sade kızdın, ne sade!”
  → Birinci tekil şahıs (kahraman bakış açısı) anlatıcıdır. Bu cümle karakterin doğrudan kendi sözüdür.

• “Şinasi cevap vermedi, yalnız başıyla bu karara itaat etti…”
  → Üçüncü tekil şahıs (ilahi bakış açısı) anlatıcıdır. Olayları gözlemleyen ama duygulara da erişimi olan bir anlatıcı vardır.

2. Romandaki olay akışında anlatıcının Neriman’a karşı tutumunun değiştiğini düşünüyor musunuz? Örnekler göstererek açıklayınız.

Evet, anlatıcının tutumu zamanla değişmiştir. Romanın başlarında Neriman, eleştirel bir dille anlatılır; yanlış tercihlerde bulunan, Batı hayranlığına kapılmış bir genç kız olarak betimlenir. Ancak romanın ilerleyen bölümlerinde, özellikle vicdan azabı çektiği, pişmanlık duyduğu kısımlarda anlatıcının bakışı daha anlayışlı ve destekleyici bir hal alır. Bu da karakterin gelişimiyle paralel ilerler.

Sayfa 211 Yorumluyorum Cevapları

Aşağıdaki metinlerden yararlanarak soruları cevaplayınız.

1. Peyami Safa’nın Batı’ya karşı tutumu nedir? Yazarak açıklayınız.

Peyami Safa, Batı’ya karşı tamamen olumsuz bir tutum içinde değildir; seçici bir yaklaşım benimser. Batı'nın ahlaki çöküntüsüne, dinî ve kültürel yozlaşmasına karşıdır. Ancak bilim, teknik ve fikir açısından Batı’nın gelişmişliğini takdir eder. Ona göre Batı’dan alınması gereken, teknik bilgi, disiplin ve ilimdir; ancak Batı’nın yaşam tarzı, ahlaki değerleri ve kültürel yozlaşması örnek alınmamalıdır. Doğu ise Peyami Safa için manevi değerlerin ve ahlaki üstünlüğün kaynağıdır.

2. Peyami Safa’nın Doğu-Batı çatışmasını ele alış şekli ile günümüzde bu çatışmaya yönelik yaklaşımlar arasındaki benzerlikler ve farklılıklar hakkındaki düşüncelerinizi ifade ediniz.

Peyami Safa, Doğu-Batı çatışmasına kültürel ve değer temelli bir bakış açısıyla yaklaşır. Günümüzde ise bu çatışma daha çok yaşam tarzı, modernlik ve geleneksel değerler üzerinden tartışılmaktadır. O dönem Batı, dinsizlik ve yozlaşma olarak görülürken; günümüzde ise bireysel özgürlük, teknoloji, moda gibi kavramlar üzerinden değerlendirme yapılır. Ancak benzer yönü; her iki dönemde de Batı’nın maddi gelişmişliği ile Doğu’nun manevi yapısı arasında bir tercih zorunluluğunun hissedilmesidir.

3. Yukarıdaki paragraftan hareketle Şinasi’nin yerinde olsaydınız Neriman’ın değişen tavırları karşısında nasıl davranırdınız? Nedenleriyle yazınız.

Şinasi’nin yerinde olsaydım, Neriman’ın değişen tavırlarını sabırla ve anlayışla karşılamaya çalışırdım. Çünkü onun yaşadığı içsel çatışma, sadece bireysel bir mesele değil, toplumsal bir dönüşümün yansımasıdır. Ancak değerlerime bağlı kalır, Neriman’a da bu değerleri anlatmaya devam ederdim. Onu yargılamak yerine, onunla empati kurmaya çalışırdım. Şinasi’nin yaptığı gibi kırılmak yerine, iletişimi sürdürmek için çabalardım.

Sayfa 212 Sıra Sizde Cevapları

Fatih-Harbiye romanından hareketle soruları cevaplayınız.

Sıra Sizde (Üst Bölüm)

1. Romanda anlatıcı kimdir?

Üçüncü tekil şahıs anlatıcıdır. Anlatıcı, olayların dışında yer alan ve kahramanların duygu ve düşüncelerini bilen bir bakış açısıyla anlatımı yapar. Bu nedenle ilahi bakış açısı kullanılmıştır.

2. Faiz Bey ile Şinasi arasındaki iletişim hangi anlatım tekniği kullanılarak aktarılmıştır?

Diyalog tekniği kullanılmıştır. Karakterler arasında geçen konuşmalar, karşılıklı şekilde aktarılmıştır. Bu sayede karakterlerin kişilik özellikleri ve aralarındaki ilişki ortaya konulmuştur.

3a. Faiz Bey ile Şinasi’nin duygu ve düşünceleri hangi anlatım tekniğiyle aktarılmıştır?

İç çözümleme tekniğiyle aktarılmıştır. Anlatıcı, karakterlerin iç dünyasına girerek onların ne hissettiklerini ve düşündüklerini doğrudan okura yansıtmıştır.

3b. Bu tekniğin metne hangi yönlerden katkı sağladığıyla ilgili görüşlerinizi açıklayınız.

İç çözümleme tekniği, karakterlerin ruh dünyasını anlamamıza yardımcı olur. Olaylara sadece dıştan değil, içten de bakmamızı sağlar. Bu da okuyucunun karakterlerle empati kurmasını kolaylaştırır ve metne derinlik katar.

4. Romanda başka hangi anlatım teknikleri kullanılmıştır? Romandan örnekler bulunuz.

• Geriye dönüş tekniği: Faiz Bey’in geçmişine dair anılarla olaylar desteklenmiştir.
• Betimleme tekniği: Mekânlar, özellikle Beyoğlu ve Fatih, ayrıntılı biçimde tasvir edilmiştir.
• Özetleme: Olayların hızlıca geçildiği bölümlerde kullanılmıştır.
• İç konuşma: Karakterlerin kendi içlerinde yaptığı sorgulamalarla görülür.

Sıra Sizde (Alt Bölüm)

1. Yazarın, Şinasi ile Neriman arasındaki karşıtlıkları anlatırken düşünceyi geliştirme yollarından hangilerini kullanmayı tercih ettiğini romandan örneklerle açıklayınız.

Yazar, karşılaştırma ve tanık gösterme yollarını kullanmıştır. Şinasi’nin değerleriyle Neriman’ın arzuları sürekli karşı karşıya getirilerek Doğu-Batı çatışması işlenmiştir. Ayrıca Peyami Safa, bazı bölümlerde karakterlerin düşüncelerini mantıksal açıklamalarla temellendirmiştir.

2. Yazarın kullandığı düşünceyi geliştirme yollarının okura hangi yönlerden katkı sağladığını düşünüyorsunuz?

Okurun olayları tek yönlü değil, çok boyutlu değerlendirmesine yardımcı olur. Karakterlerin neden farklı düşündüğünü daha iyi anlamamızı sağlar. Ayrıca mesajın daha ikna edici ve etkileyici şekilde iletilmesini sağlar.

3. Yazarın roman kişilerini ve yaşadıkları çevreyi anlatırken kullandığı betimlemelere birer örnek yazınız.

• Kişi betimlemesi: "Neriman beyaz tenli, ince yapılı ve gözlerinde sürekli bir dalgınlık olan bir genç kızdı."
• Mekân betimlemesi: "Beyoğlu’nun ışıklı vitrinleri, insanın gözünü kamaştırıyor, gürültülü caddelerde adımlar yavaşlıyordu."

Sayfa 213 Yorumluyorum Cevapları

Yazdığınız Diyaloğu Sınıfta Canlandırdıktan Sonra Değerlendirme

1. Bu süreçte karşılaştığınız zorluklar neler oldu?

Metindeki duyguları ve karakterlerin iç dünyasını doğru şekilde yansıtmakta zorlandık. Ayrıca bazı ifadelerin anlamını tam kavrayamadığımız için cümleleri doğal şekilde söylemekte güçlük yaşadık.

2. Bu zorlukları nasıl aştınız?

Metni defalarca okuyarak karakterlerin duygularını daha iyi anlamaya çalıştık. Grup içinde prova yaparak birbirimize geri bildirim verdik. Öğretmenimizin yönlendirmeleriyle sahneleri daha etkili canlandırabildik.

Sayfa 214 Yorumluyorum Cevapları

1. Aşağıdaki tabloda boş bırakılan yerleri neden-sonuç bağlamında Fatih-Harbiye romanındaki olay örgüsüne uygun şekilde tamamlayınız.

1. Neden-Sonuç Tablosu

2. Aşağıda Fatih-Harbiye romanının üslup özellikleriyle ilgili bilgiler verilmiştir. Yazarın bu üslup özelliklerini tercih etme nedenlerini tabloda boş bırakılan yerlere yazınız.

2. Üslup Özellikleri ve Nedenleri

• NEDEN: Toplumun farklı kesimlerinin diliyle okuyucunun özdeşlik kurmasını sağlamak.
• NEDEN: Dönemin sosyal yaşamına ait unsurların gerçekçi biçimde yansıtılması.
• NEDEN: Anlatımı zenginleştirmek ve kültürel bir derinlik kazandırmak.
• NEDEN: Karakterlerin gerçekçi ve inandırıcı biçimde yansıtılmasını sağlamak.
• NEDEN: Karakterlerin iç çatışmalarını ve gelişim süreçlerini okuyucuya aktarmak.

Sayfa 215 Sıra Sizde Cevapları

Aşağıdaki cümlelerde duyguları yansıtan kelimelerin altı çizilmiştir. Karşılarına siz de duyguyu yansıtan alternatif bir cümle yazınız:

1. Beyefendiye çok acıyorum. Bilseniz bu akşam geldiği vakit yüzü ne kadar sarıydı.
   ➤ Beyefendiye çok üzülüyorum.

2. Neriman’ın benden gizlediği hareketler var, buna eminim.
   ➤ Neriman’ın benden sakladıkları beni derinden yaralıyor.

3. Bu kadarla kalsa iyi. Balo­lara gitmek istiyor, lüks yaşamak istiyor... Ben hissetmiyorum, değilim.
   ➤ Beni anlamadığı, farklı hayallere kapıldığı her an daha da uzaklaşıyoruz.

4. Ben bunu söylemek istemiyorum, bak gene beni anlamıyorsun, ben sustuğum zaman bile sen beni anlamalısın, hâlbuki söylüyorum, söylüyorum, gene beni anlamıyorsun.
   ➤ Kelimelerim yetmiyor, beni görmüyor, hissetmiyorsun; bu beni yalnızlığa sürüklüyor.

5. Beni asıl sinirlendiren şey, bu semtte, bu evde her şeyden mahrum yaşamaktır.
   ➤ Bu hayattan sıkıldım; ruhum daralıyor, özgürlük istiyorum.

Sayfa 216 Sıra Sizde Cevapları

1. Romanda sembol değeri taşıyan kelimeler ve taşıdıkları anlamlar:

2. Fatih-Harbiye romanının içeriği doğrultusunda Doğu ve Batı’yı renklerle sembolize etseydiniz hangi renkleri seçerdiniz?

Doğu için "kahverengi" veya "toprak tonları"nı, Batı için "gri" veya "parlak mavi"yi seçerdim.
Çünkü Doğu, sıcaklık, gelenek, maneviyat ve aidiyet hissi verirken; Batı, modernlik, mesafe, bireysellik ve görünüş odaklı bir dünyayı temsil eder. Toprak tonları doğallığı ve içtenliği; gri ya da mavi ise soğukluğu, gösterişi ve sistemli yaşamı çağrıştırır.

Sayfa 217 Yorumluyorum - Karşılaştırıyorum Cevapları

Yorumluyorum

Fatih-Harbiye romanında hangi disiplinlerden yararlanılmıştır? Örneklerle açıklayınız.

Fatih-Harbiye’den yapılan alıntının romanın iletisini göz önünde bulundurarak yorumu:

Gazalide geçen “Gözlerimizin önünden şekillerin, güzel tafraların geçtiğini gördük ve onlara temas ederek hülyalara daldık.” ifadesi, romanda Batı hayranlığının yüzeysel bir aldanış olduğunu vurgular. Neriman’ın yaşadığı içsel yolculukta, Batı’nın cazibesi karşısında gerçeklikten uzaklaşması ve sonunda değerlerine dönmesi bu temayla örtüşür.

Karşılaştırıyorum

Fatih-Harbiye romanı ile dizisi arasında benzerlikler ve farklılıklar:

2-a) Roman mı, dizi mi daha çok etkiledi? Neden?

Roman beni daha çok etkiledi, çünkü karakterlerin iç dünyası ve duygu geçişleri daha detaylı verilmişti. Olayların arka planı ve anlatımın edebi derinliği, duygusal etkilenmeyi artırdı.

2-b) Siz olsaydınız bu konuyu anlatmak için hangi sanatı tercih ederdiniz? Nedenleriyle yazınız.

Ben tiyatroyu tercih ederdim. Çünkü karakterlerin içsel çatışmaları sahnede oyuncuların beden dili ve tonlamasıyla güçlü şekilde yansıtılabilir. Ayrıca mekânlar ve atmosfer canlı şekilde izleyiciye aktarılabilir.

Sayfa 218 Yorumluyorum - Karşılaştırıyorum Cevapları

Yorumluyorum

1. Fatih-Harbiye romanında Türk kültürünü yansıtan hangi ögelere yer verilmiştir?

• Eski Türk mahallesi (Fatih) ve geleneksel semt hayatı
• Aile yapısı, baba-kız ilişkisi
• Geleneksel kıyafetler ve tutumlar
• Müzik (ud, keman gibi Türk müzik aletleri)
• Misafirperverlik ve saygı
• Eğitim anlayışı, klasik Türkçe ve kültürel kitaplar (Mesnevi gibi)

2. Aşağıdaki görsellerden hareketle Fatih-Harbiye romanının kurgusuna Türk kültüründen eklemeler yapınız.

Cevap Örneği:

• Çömlekçilik: Neriman’ın geçmişe duyduğu özlem bir sahnede geleneksel çömlek atölyesini ziyaret etmesiyle anlatılabilir.
• Türk Çayı / Kahvesi: Şinasi ile Neriman, bir kır kahvesinde Türk kahvesi eşliğinde konuşabilir, bu geleneksel atmosfer onların kültürel bağlılıklarını yansıtır.
• Halk oyunları / El sanatları: Neriman, bir mahalle etkinliğinde ebru ya da el işi gösterisine katılabilir ve geçmişine yeniden yakınlaşabilir.

Karşılaştırıyorum

Binbir Gece Masalları ile Fatih-Harbiye Karşılaştırması

Sayfa 219 Çalışma Yaprağı Cevapları

Aşağıdaki infografikte boş bırakılan yerleri uygun kelimelerle tamamlayınız.

Roman: Fatih-Harbiye

Romanın Dil ve Anlatım Özellikleri

• Samimi
• İçten
• Betimleyici
• Anlatıcı bakış açısı: 3. kişi
• Açık ve anlaşılır

Romanda Zaman ve Mekân

• Yedi sene (öncesi hatırlatmalarla geçmişe dönüş)
• Fatih
• Harbiye
• Beyoğlu
• Darülelhan

Romanın Kırılma Noktaları

• Neriman’ın yalanının ortaya çıkması
• Şinasi’nin Neriman’a sırtını dönmesi
• Neriman’ın baloya gitmekten vazgeçmesi
• Neriman’ın geçmişe dönüş kararı alması

Romanın Şahıs Kadrosu

• Neriman
• Şinasi
• Faiz Bey
• Macit
• Fahriye
• Şeref Bey

Sayfa 220 Yansıtma Cevapları

Yansıtma Tablosu

Çıkış Kartı

Üç Yaz – Yazarın çağrışım zenginliği için başvurduğu 3 yol:

1. Karakterlerin iç dünyasına dair detaylı betimlemeler
2. Doğu-Batı kültür çatışması üzerinden derinlikli anlamlar
3. Duygusal ve düşündürücü diyaloglar

İki Sor – Beğenilen ifadelerin çağrışım zenginliğini ortaya çıkarmaya yönelik sorular:

1. Bu cümlede karakterin yaşadığı iç çatışma bize ne anlatıyor olabilir?
2. “Ne okuyordunuz efendim?” sorusu ile karakterin zihninde ne tür sorgulamalar başlamış olabilir?

Bir Paylaş – Çağrışımı zenginleştirmek için yapılabilecekler:

1. Karakterlerin geçmişine dair daha fazla geri dönüş eklenerek okuyucunun karakterlerle empati kurması sağlanabilir. Ayrıca iç monologlara daha fazla yer verilerek duygu yoğunluğu arttırılabilir.