10. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 110-111 Cevapları Beşgen Yayıncılık

Metne Hazırlık Cevapları

Soru 1: Bedri Rahmi Eyüboğlu’nun Türküler Dolusu şiirinden alınan aşağıdaki dizeler üzerinden iletiyi tartışınız.

Dizeler:

“Şairim
Zifiri karanlıkta gelse şiirin hası
Ayak seslerinden tanırım
Ne zaman bir köy türküsü duysam
Şairliğimden utanırım.”

Cevap: Bu dizelerde halkın içtenliğinin ve samimiyetinin, sanatçının en büyük ilham kaynağı olduğu vurgulanır. Bedri Rahmi, halk türkülerinde yer alan doğallığı ve derin anlamı, büyük bir hayranlık ve saygıyla dile getirir. Köy türkülerinin yalınlığı, halkın yaşam mücadelesini ve duygularını en saf haliyle yansıttığı için şairi utandıracak kadar güçlü bir sanatsal etki yaratır.

Türküler, sadece bireysel duyguları değil, aynı zamanda toplumun ortak acılarını ve sevinçlerini de dile getirir. Bedri Rahmi, bu saf ve güçlü anlatım karşısında şair olarak kendi söz sanatlarının halk türkülerindeki kadar samimi ve etkili olamayacağını hissettiğini ifade etmektedir.

Metni Anlama ve Çözümleme Cevapları

1. Okuduğunuz metinden alınan “Eğin viran olmuş baykuşlar öter” dizisindeki “viran olmak” kelime grubunun anlamını cümleden hareketle tahmin ediniz. Tahmininizi TDK’den kontrol ediniz.

• Tahminim: Yıkılıp gitmek, harabeye dönmek.
• TDK Sözcük Anlamı: Viran duruma gelmek, haraplaşmak.

2. Halk diline özgü içten ve doğal söyleyişe metinden örnekler gösteriniz.

Cevap: Metinden halk diline özgü içten ve doğal söyleyişe örnek olarak:
“Ana ben cahilem, Ya ben ağlamayım kimler ağlasın, Bu garip gönlümü kimler eğlesin” gibi ifadeler gösterilebilir.

3. Türkünün temasını tespit ediniz.
Tema: Gurbet ve yalnızlık acısıdır.

4. Türkünün tematik bütünlüğünü nazım biçimi açısından değerlendiriniz.

Cevap: Gurbet ve yalnızlık temalı bu türküde tematik bütünlük sağlanmıştır. Her bölümde memleket özlemi ve duyduğu acı işleniyor. Ayrıca kavuştaklar ana temayı vurgulayarak bütünlüğü destekliyor.

5. Bu türküdeki ses, kelime ve kelime grubu tekrarı, ses akışını tespit ediniz. Bunların içeriğe ve anlatıma bir katkısı var mı? Açıklayınız.

Cevap: “Ya ben ağlamayım kimler ağlasın / Bu garip gönlümü kimler eğlesin” mısraları her kıtanın sonunda tekrar ediliyor. Bu tekrarlar, söyleyenin çaresizliğini ve yalnızlığını vurgulamak için kullanılıyor.
Ayrıca “Eğin”, “cahilem”, “kahr”, “avud”, “zehir” gibi kelimelerle ünlü ve ünsüz uyumları, türküye hüzünlü ve kulağa hoş gelen bir akış sağlıyor.

6. Türkünün söyleyicisini ve söyleyicinin hitap ettiği varlığı tespit ederek bunlar arasındaki ilişkiyi değerlendiriniz.

Cevap: Söyleyici olan şair, şiirde annesine hitap ediyor.
Anne-evlat arasındaki bu yakınlık duyguları samimi bir şekilde açıklanmasını sağlıyor.

7. Türkünün kavuştak bölümünün metnin içeriğine ve anlatımına katkısı hakkında ne söyleyebilirsiniz?

Cevap: Kavuştak bölümü söyleyenin büyük çaresizliğini ve yalnızlığını vurgulamak için kullanılıyor. Bu şekilde, dinleyen kişilerin türküdeki acıyı daha yoğun hissetmesine katkı sağlanıyor.

8. Bu türkünün ezgisini genel olarak dinleyiniz. Türkünün ezgisinin metne katkısı hakkında değerlendirme yapınız.

Cevap: Türkünün ezgisi oldukça duygusal. Metindeki gurbet duygusunun dinleyen tarafından daha yoğun hissedilmesini sağlıyor.