10. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 233-240-241 Cevapları Beşgen Yayıncılık

Metne Hazırlık

Soru: Yaşadığınız şehirde Ramazan ayında iftarlardan sonra ne tür etkinlikler yapılmaktadır?

Cevap: Ramazan ayında iftarlardan sonra çeşitli dini ve kültürel etkinlikler düzenlenmektedir.

• Teravih namazı, camilerde topluca kılınan en önemli ibadetlerden biridir.
• Tasavvuf müziği konserleri ve semazen gösterileri, meydanlarda veya özel etkinlik alanlarında düzenlenerek insanlara manevi bir atmosfer sunar.
• Geleneksel Türk tiyatrosu kapsamında Karagöz-Hacivat, meddah ve orta oyunu gösterileri sahnelenerek çocuklar ve yetişkinler için eğlenceli vakit geçirilir.
• Çocuklar için oyun alanları kurularak, ramazan şenlikleri düzenlenir.
• Çay bahçeleri ve açık alanlar, sahur vaktine kadar ailelerin ve arkadaş gruplarının sohbet ettiği mekânlar olur.

Metni Anlama ve Çözümleme Cevapları

1) "Bir dudak yerde, bir dudak gökte" kelime grubunun ve "münasip" kelimesinin anlamı

"Bir dudak yerde, bir dudak gökte":

• Tahminim: Korkunç ve çirkin bir ifade takınmak.
• TDK Anlamı: Masallardaki dev gibi korkutucu ve çirkin olmak.

"Münasip":

• Tahminim: Uygun, yerinde.
• TDK Anlamı: Beğenilen, hoşa giden.

2) Orta oyun için "Karagöz ve Hacivat’ın perdeden ortaya inmiş hâli" denmesi doğru mudur?

Cevap: Evet, doğrudur. Orta oyun ve Karagöz-Hacivat benzer özellikler taşır.

• Her ikisi de doğaçlamaya dayanır.
• Toplumsal eleştiriyi mizahi bir dille sunar.
• Karakterler benzerdir: Karagöz → Kavuklu, Hacivat → Pișekâr.
• Halk kültürüne dayanır ve sözlü geleneğin devamıdır.

Bu yüzden orta oyun, Karagöz-Hacivat’ın sahnede oyuncular tarafından canlandırılmış hâli olarak düşünülebilir.

3) Orta oyununun ortaya çıkışını aşağıdaki başlıklara göre değerlendiriniz.

Sözlü Kültürün Etkisi:

• Meddah geleneğinden beslenmiştir.
• Seyirciyle doğrudan iletişim kurularak oynanır.

Yazılı Kültürün Etkisi:

• Oyunlar zamanla yazıya geçirilmiş ve kayıt altına alınmıştır.

Toplumsal Değişimlerin Etkisi:

• Mahalle kültürü, günlük yaşam ve sosyal değişimler mizahi bir dille yansıtılmıştır.

4) "Mahalle Baskını" adlı oyun farklı oyuncular tarafından sahnelendiğinde değişebilir mi?

Cevap: Evet, çünkü orta oyun doğaçlamaya dayalı bir oyundur.

• Oyuncuların kişisel yetenekleri oyuna yön verir.
• Diyaloglar ve mizahi unsurlar değişebilir.
• Farklı topluluklar ve dönemlerde yeni eklemeler yapılabilir.

Bu nedenle her oyuncu oyunu kendi tarzına göre oynayabilir.

5) Oyundaki şahıs kadrosunun özelliklerini tabloya göre belirleyiniz.

6) Oyunun dekor ve sahne düzenlemesi nasıl tasarlanmıştır?

• Dekor oldukça sadedir.
• Mekân, mahalle hayatını yansıtacak şekilde belirlenir.
• Dükkân, kahvehane veya sokak gibi temel unsurlar kullanılır.
• Seyircinin hayal gücüne dayanan bir atmosfer oluşturulur.

7) Metni doğal, toplumsal ve bireysel gerçeklik açısından değerlendirin.

8) Kavuklu’nun ve eşinin, kalacak yeri olmayan kadına yardım etmesi nasıl değerlendirilebilir?

Cevap: Bu durum Türk toplumunun yardımlaşma ve merhamet değerlerini yansıtır.

• İhtiyaç sahibine yardım etmek kültürel bir gelenektir.
• Osmanlı’da vakıflar ve hayır kurumları bu tür sosyal yardımlara önem vermiştir.
• Komşuluk ilişkileri ve dayanışma mahalle kültürünün temelidir.

9) "Mahalle Baskını" adlı oyunda hangi rolü üstlenmek isterdiniz?

Cevap: Kavuklu rolünü seçerdim.

• Mizah yapmayı severim.
• Seyirciyle etkileşimi olan bir karakterdir.
• Oyunun en hareketli ve eğlenceli tipidir.

10) "Mahalle Baskını" ve "Bakkallık" metinlerini karşılaştırınız.

Bu bilgiler 10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Beşgen Yayınları Sayfa 240-241 cevapları için uygun ve detaylı bir şekilde düzenlenmiştir.