Gazi Mustafa Kemal ve Sığırtmaç Mustafa Metni Cevapları (5. Sınıf Türkçe)

Gazi Mustafa Kemal ve Sığırtmaç Mustafa Metni Cevapları

5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı MEB Yayınları Sayfa 100 Cevabı

KEŞİF YOLCULUĞU

Soru: Atatürk’ün “En büyük savaş, cahilliğe karşı yapılan savaştır.” sözüyle ilgili düşüncelerinizi söyleyiniz. Sizce Atatürk’ün cahillik ile yapılan savaşı “en büyük savaş” olarak ifade etmesinin sebebi ne olabilir?
Cevap: Atatürk’ün bu sözü, eğitimin ve bilginin toplumu ileriye taşıyan en güçlü araçlar olduğunu vurgular. Cehalet, milletlerin ilerlemesini engelleyen en büyük düşmandır. Atatürk, toplumun modernleşmesi ve bağımsızlığının sürdürülebilmesi için eğitimin yaygınlaşması gerektiğine inanıyordu. Bu nedenle, eğitimsizlikle mücadeleyi en büyük savaş olarak görmüştür.

Soru: Atatürk’ün eğitime verdiği önem ile ilgili edindiğiniz bilgileri arkadaşlarınızla paylaşınız.
Cevap: Atatürk, eğitimi ülkenin geleceği için en önemli temel olarak görmüştür. Köy Enstitüleri, Millet Mektepleri ve Harf Devrimi gibi reformlarla eğitim fırsatlarını genişletmiştir. Amacı, toplumun her kesiminde bireylerin eğitime erişebilmesini sağlamak ve ülkenin kalkınmasına katkıda bulunmaktı. Eğitim, onun gözünde bireylerin gelişiminde olduğu kadar toplumsal ilerleme için de şarttı.

Soru: “Gazi Mustafa Kemal ve Sığırtmaç Mustafa” adlı metinde ilginizi çeken bir noktayı belirleyiniz ve bunu neden seçtiğinizi açıklayınız. Buna benzer “Atatürk ve çocuk” konulu metinler bulmak amacıyla bir araştırma yapınız. Araştırmanızda kullanabileceğiniz kaynakları ve imkânları belirleyiniz. Ulaştığınız metinleri ve kaynakları göz önüne aldığınızda araştırma sürecinizi bilgiye ulaşım, konuya ve amaca uygunluk açısından değerlendiriniz.
Cevap: Metindeki en ilgi çekici nokta, Gazi Mustafa Kemal’in Sığırtmaç Mustafa’yla karşılaştığında ona olan ilgisi ve samimiyetidir. Atatürk’ün çocuklarla kurduğu yakın ilişki, onun eğitime ve çocukların geleceğine ne kadar önem verdiğini açıkça gösteriyor.

Soru: Yararlandığınız kaynakların konuyu anlamanıza katkısını ve ek kaynaklara ihtiyaç duyup duymadığınızı değerlendiriniz.
Cevap: Dijital kütüphaneler, belgesel platformları, resmi arşivler ve Atatürk hakkında yazılmış kitaplardan faydalanarak benzer metinlere ulaşılabilir. Bu kaynaklar, Atatürk’ün çocuklara olan ilgisi hakkında detaylı bilgi sağlar.

5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı MEB Yayınları Sayfa 104 Cevabı

1. ETKİNLİK

Aşağıdaki soruları okuduğunuz metinden hareketle sözlü olarak cevaplayınız.

1- Mustafa neden sığırtmaçlık yapmaktadır?
Cevap: Ailesinin maddi durumu kötü olduğu için dağlarda sığır otlatıp evin bütçesine katkı sağlamak zorundadır.

2- Mustafa, uzaktaki atlıları fark edince şüpheyle “Neler oluyor?” diye mırıldanmıştır. Ardından şüphesinin yersiz olduğunu anlamıştır. Bunun sebebi nedir
Cevap: Atlıların iyi giyimli ve saygın insanlara benzemesi, Mustafa’nın şüphesini gidermiştir.

3- Gazi Mustafa Kemal, neden Sığırtmaç Mustafa’nın hasta olabileceğini düşünmektedir?
Cevap: Mustafa’nın sararmış yüzü ve şişkin karnı, hasta olduğuna işaret etmiştir.

4- Gazi Mustafa Kemal’in kalbinde çocukların apayrı bir yerinin olmasının sebebi nedir?
Cevap: Atatürk’e göre çocuklar, Türkiye Cumhuriyeti’nin geleceği olup, ülkenin kalkınması için iyi yetiştirilmeleri gerekmektedir.

5- Gazi Mustafa Kemal’in çiftliğe giden yolu kaybetmesine rağmen Sığırtmaç Mustafa ile karşılaşmasına sevinmesinin sebebi ne olabilir?
Cevap: Mustafa’nın samimiyeti ve iyi niyetli davranışları, Atatürk’ün ona ilgi duymasını sağlamıştır.

6- Sığırtmaç Mustafa’nın Gazi Mustafa Kemal’in yanına giderken bayramlıklarını giymesinin sebebi ne olabilir?
Cevap: Atatürk ile buluşmayı bayram gibi özel bir olay olarak görmesi nedeniyle bayramlıklarını giymiştir.

2. ETKİNLİK

a- Gazi Mustafa Kemal ve Sığırtmaç Mustafa” metninde Sığırtmaç Mustafa’nın karşılaştığı problemler nelerdir? Yazınız.
Cevap: Gazi Mustafa Kemal ve Sığırtmaç Mustafa” metninde Sığırtmaç Mustafa’nın karşılaştığı problemler, ailesinin fakirliğinden dolayı okula gidememesi, sığırları otlatmak zorunda olması ve iyi beslenememesinden dolayı hastalığa yakalanmasıdır.

b- Yazdığınız problemlerin oluşma sebeplerini özetleyiniz.
Cevap: Ailesinin maddi sıkıntıları nedeniyle bu zorlukları yaşamaktadır.

c- Belirlediğiniz problemlerin çözümüne ilişkin önerilerinizi yazınız.
Cevap: Devlet, maddi sıkıntı yaşayan ailelere destek verebilir. Yatılı okullar kurulabilir ve çocuklara daha iyi eğitim imkanları sunulabilir.

ç- Önerileriniz arasından problemin çözümüne katkıda bulunacak en uygun çözümü belirleyiniz. Bu çözümün problemin çözümüne olan katkısını değerlendiriniz.
Cevap: Tarım ve hayvancılık konusunda devlet desteği sağlanmalıdır. Böylece hem aileler üretime devam eder hem de maddi sıkıntılar çözülür.

5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı MEB Yayınları Sayfa 105 Cevabı

3. ETKİNLİK

a- “Ya İstiklal ya Ölüm” ve “Gazi Mustafa Kemal ve Sığırtmaç Mustafa” metinlerinin ortak kahramanı kimdir?
Cevap: “Ya İstiklal ya Ölüm” ve “Gazi Mustafa Kemal ve Sığırtmaç Mustafa” metinlerinin ortak kahramanı Mustafa Kemal Atatürk’tür.

b- İki metinde ortak olan kahramanın benzer yönlerini (dış görünüş, kişilik vb.) listeleyiniz.
Cevap: İyi giyimli, vatanını ve milletini seven, çocuklara ve eğitime önem veren, samimi ve sevgi dolu.

c- İki metinde ortak olan kahramanın farklı yönlerini (dış görünüş, kişilik vb.) listeleyiniz.

• “Ya İstiklal ya Ölüm” metninde Atatürk daha gençtir.
• “Gazi Mustafa Kemal ve Sığırtmaç Mustafa” metninde daha olgun bir yaştadır.
• Bir metinde savaş lideri olarak, diğerinde yardımsever ve samimi bir birey olarak öne çıkmaktadır.

4. ETKİNLİK

a- Okuduğunuz metnin unsurlarını aşağıdaki ilgili yerlere yazınız.

• Kişiler: Mustafa Kemal Atatürk, Sığırtmaç Mustafa, Atatürk’ün kurmayları
• Yer: Yalova’daki çiftlik, dağlık alan, Şişli Himaye-i Etfal Hastanesi
• Zaman: 1929 yılı Eylül ayı
• Olay: Atatürk ve beraberindekilerin kaybolup Sığırtmaç Mustafa ile karşılaşması, Mustafa'nın tedavi edilip okula gönderilmesi, başarılı bir teğmen olması

b- Aşağıda giriş bölümü verilen okuduğunuz metnin olay örgüsünü tamamlayınız.

Gazi Mustafa Kemal, bir gün Yalova’da küçük Mustafa’nın yaşadığı köyün yakınlarında kaybolur.

• Atatürk ve yanındakilerin yolu kaybetmesi
• Sığırtmaç Mustafa ile karşılaşıp ona yolu sormaları
• Atatürk’ün Mustafa’yla sohbet edip ona para vermek istemesi
• Mustafa’nın parayı kabul etmemesi ve ceviz vermesi
• Atatürk’ün Mustafa’yı çiftliğe davet edip tedavi ettirmesi ve eğitime başlatması

5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı MEB Yayınları Sayfa 106 Cevabı

5. ETKİNLİK

a- Metinden hareketle Gazi Mustafa Kemal ve Sığırtmaç Mustafa’nın on yıl sonra karşılaştığını hayal ederek aralarında geçen konuşmanın nasıl olabileceğini yazınız.

Konuşma Örneği:

• Gazi Mustafa Kemal: Mustafa nasılsın oğlum?
• Sığırtmaç Mustafa: Çok iyiyim Paşa’m, sayenizde. Size minnettarım!
• Gazi Mustafa Kemal: Evlenmişsin, iki oğlun varmış, öyle mi?
• Sığırtmaç Mustafa: Evet Paşa’m. Onları da sizin öğütlerinize göre yetiştiriyorum.
• Gazi Mustafa Kemal: İşte bu bana yeter. Vatanı seven çocuklar yetiştirmen en büyük teşekkürdür, evladım!

b- Gazi Mustafa Kemal’in “Bugünün küçükleri yarının büyükleridir.” gibi çocuklar ve gençlerle ilgili sözleri vardır. Yukarıdaki yazınızın sonunda siz de bir söz söyleyecek olsaydınız ne söylerdiniz? Aşağıya yazınız.
Cevap: Çocuklarımız genç Cumhuriyet’in parlak geleceğinin teminatıdır.

6. ETKİNLİK

a- Gazi Mustafa Kemal ve Sığırtmaç Mustafa” metninden hareketle aşağıda karışık olarak verilen cümleleri metindeki oluş sırasına göre görseldeki uygun yerlere yerleştiriniz.
Cevap: b, c, a şeklinde olmalıdır.

a. Gazi Mustafa Kemal’in sağladığı destekle büyüyen Sığırtmaç Mustafa’nın yıllar sonra asker olması
b. Gazi Mustafa Kemal’le Mustafa’nın karşılaşması
c. Gazi Mustafa Kemal’in Sığırtmaç Mustafa’yı tedavi ettirmesi, onun eğitimini üstlenmesi

b- Metnin içeriği ile ilgili bilgiler doğruysa yay ayraçların içine (D), yanlışsa (Y) yazınız.

Serim
Sığırtmaç Mustafa tanıtılmıştır. (D)
Gazi Mustafa Kemal’le tanışması anlatılmıştır. (D)

Düğüm
Mustafa'nın en büyük dileğinin ne olduğu anlatılmıştır. (Y)
Gazi Mustafa Kemal’in tepkisi anlatılmıştır. (D)

Çözüm
Sığırtmaç Mustafa’nın parayı nasıl aldığı anlatılmıştır. (D)
Sığırtmaç Mustafa’nın tedavi olup iyileşmesi anlatılmıştır. (D)

5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı MEB Yayınları Sayfa 107 Cevabı

7. ETKİNLİK

Soru: Aşağıda ünlem işaretinin bazı kullanım özelliklerini ile bu kurallara ait cümleler verilmiştir. Bu cümlelerdeki ünlem işaretinin hangi özelliği karşılayacak şekilde kullanıldığını belirleyiniz. Kural numarasını örnekteki gibi yazınız.

1- Sevinç, kıvanç, acı, korku, şaşma gibi duyguları anlatan cümle veya ibarelerin sonuna konur.

• Yaşasın! Cumhuriyet ilan edildi.
• Yiğitler! Hiç durmadan güneye doğru ilerleyin.

2- Seslenme, hitap ve uyarı sözlerinden sonra konur.

• Ey Türk genci! Bu vatan sana emanet.
• Sakın ha! Kimse bayrağımı alaşağı edemez.

8. ETKİNLİK

a- Aşağıda boş bırakılan yerlere uygun olan geçiş ve bağlantı ifadelerini yazınız.

ancak-fakat-rağmen-bununla birlikte-öte yandan

Metin Tamamlanmış Hali:
"Millî Mücadele, Türk milletinin bağımsızlık mücadelesini simgeleyen destansı bir dönemdi. İşgalci devletler asker ve silah bakımından üstün durumdaydı, ancak Türk milleti onları alt edemeyen bir güce, birlik ve dayanışma ruhuna sahipti. Onca zorluğa rağmen millî birlik, azim ve kararlılıkla başarıyı getirmeye yeterliydi. Bununla birlikte, milletin pek çok fedakârlık yapması gerektiği bir dönemdi. Fakat bu koşullar altında bile Atatürk’ün Samsun’a çıktığı gün milletin bağımsızlık aşkı yeniden canlanmıştı. Öte yandan, bu süreçte ekonomik bağımsızlık da ülke kalkınması için büyük önem taşıyordu."

b- Yukarıdaki geçiş ve bağlantı ifadelerini kullanacağınız birer cümle yazınız.

Geçiş ve bağlantı ifadeleri:

• Ancak: Gece yağmur yağdı, ancak sabah güneş açtı.
• Fakat: Sınavdan geçmek istiyordu, fakat yeterince çalışmamıştı.
• Rağmen: Soğuk havaya rağmen pikniğe gittiler.
• Bununla birlikte: Proje zorlayıcıydı, bununla birlikte ekip uyumlu çalıştı.
• Öte yandan: Kitap okumanın faydaları saymakla bitmez, öte yandan ders başarısını da artırır.

c- Geçiş ve bağlantı ifadelerinin anlatıma olan katkısını yazınız.Cevap: Geçiş ve bağlantı ifadeleri, metindeki düşünceler, olaylar ya da bilgiler arasında anlam bütünlüğü kurar. Metni daha akıcı ve anlaşılır hale getirir. Aynı zamanda ifadeler arası bağlantı sağlanarak okuyucunun konuyu takip etmesi kolaylaştırılır. Bu ifadeler, metne zıtlık, ekleme, karşılaştırma veya sonuç bildirimi gibi anlamlar katarak metnin derinliğini artırır.

5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı MEB Yayınları Sayfa 108 Cevabı

Bu sayfadaki etkinlikte öyküleyici paragraf yazma örneği ve Yörük Musa’nın hikâyesi üzerinden öyküleme yapısı işleniyor.

Öyküleyici Paragraf Yapısı

• Kişi: Paragrafta Yörük Musa ve düşman subayı öne çıkan kişilerdir.
• Yer: Olay, düşman karargâhına yakın bir mağarada ve karargâh çevresinde geçmektedir.
• Zaman: İkindi vakti yola çıkılır, gece yarısında düşman karargâhına sızılır.
• Olay: Musa, düşman ordusuna sızıp istihbarat toplamakla görevlidir. Karargâha yaklaşarak önemli bilgileri toplar ve dönerken bir subayla karşılaşır. Ancak subay, Musa’yı fark etmez ve onun geçmesine izin verir.

Paragrafın Çözümlemesi

• İkindi vakti: Olayın başladığı zamanı belirtir.
• Gece yarısında: Musa’nın tehlikeli görevi yerine getirdiği zaman aralığını vurgular.
• Nöbetçi subay: Musa’nın karşılaştığı, ancak kendisini fark etmeyen düşman askerini ifade eder.
• Komutanın övgüsü: Musa’nın görevi başarıyla tamamladığını gösterir.

Bu öyküleme paragrafı, olayların başlangıcını, gelişimini ve sonucunu içerecek şekilde detaylandırılmıştır. Paragraftaki farklı renklerle yapılan vurgular, kişileri, zamanı ve olayları anlamayı kolaylaştırır.

5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı MEB Yayınları Sayfa 109 Cevabı

Öğretmenimizi İzliyoruz - Sorular ve Cevaplar

1. Öğretmenimiz olay, yer, zaman ve şahıs/varlık kadrosunu planlarken nelere dikkat etti, planlama sırasında neler söyledi?
   Cevap: Öğretmenimiz, olayların sırasına uygun bir akış oluşturdu. Planlama sırasında, anlatımın mantıklı ve kronolojik ilerlemesine özen gösterdi. Şahıs kadrosunda gerçekçi ve olayla uyumlu karakterler seçti.

2. Taslağını yazarken bu unsurları nasıl bir araya getirdi? Bu sırada nelere dikkat ettiğini söyledi?
   Cevap: Taslağında olayın başlangıcından sonuçlanmasına kadar adım adım ilerleyen bir yapı kurdu. Olay örgüsünün anlamlı olması ve okuyucuda merak uyandırmasına özen gösterdi. Ayrıca geçiş ifadeleriyle metni daha akıcı hale getirdi.

3. Öğretmenimiz paragrafını gözden geçirip düzenlerken nelere odaklandı, neler söyledi ve yazısını paylaşmak üzere nasıl hazırladı?
   Cevap: Yazım hataları, noktalama ve cümlelerin akıcılığına dikkat etti. Anlatımın tutarlı olması ve metnin amaca uygunluğu için paragrafları düzenledi. Paylaşım için metni son kez okuyarak düzenli ve estetik bir metin hazırladı.

Biz Uyguluyoruz - Örnek Plan ve Taslak Metin

Planımız:

• Kişiler: Asiye Ana, oğlu Mehmet, komutan, askerler
• Yer: Uşak’tan Dumlupınar’a giden yol, karargâh
• Zaman: Kurtuluş Savaşı yılları, kış ayları
• Olay Akışı: Asiye Ana ve Mehmet’in kağnıyla mermi taşıyarak cepheye ulaşmaları, zorlu yolculuk ve karşılaştıkları engeller, başarıyla karargâha ulaşmaları ve komutanın onları övgüyle karşılaması.

Taslak Metnimiz:

Bir Kahramanlık Yolculuğu
Kurtuluş Savaşı'nın en zorlu günlerinden biriydi. Dumlupınar’daki askerlerimize cephane taşınması gerekiyordu. Bu önemli görevi üstlenenlerden biri de Uşaklı Asiye Ana ve oğlu Mehmet’ti. Kış aylarının tüm zorluklarına rağmen, kağnılarına yükledikleri mermilerle gece karanlığında yola çıktılar.

Yolculuk sırasında kar fırtınası çıktı. Ancak Asiye Ana ve Mehmet, durmadan yollarına devam ettiler. Tepeyi aştıklarında kağnıdaki bir tekerlek bozuldu. Mehmet tamir etmeye çalışırken Asiye Ana, öküzlere moral verip yola devam etmelerini sağladı: “Biraz daha dayanın, askerlerimiz bizi bekliyor!” dedi.

Sonunda karargâha vardıklarında, komutan onları büyük bir minnetle karşıladı. Askerler hep bir ağızdan “Vatan size minnettar!” diye bağırdılar. Asiye Ana ve Mehmet, vatan sevgisiyle dolu kalpleriyle görevlerini başarıyla tamamlamışlardı.

5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı MEB Yayınları Sayfa 110 Cevabı

Planımız:

• Kişiler: Yavuz, Ali öğretmen, Yavuz’un annesi ve babası
• Yer: Okul, Yavuz’un evi
• Zaman: Mart ayı
• Olay Akışı: Öğretmen, Çanakkale Şehitlerini Anma Töreni’nde şiir okuması için Yavuz’u seçer. Şiir seçimini Yavuz’a bırakır. Yavuz bu kararı vermekte zorlanır ve konuyu anne ve babasıyla konuşarak çözmeye karar verir.

Taslak Metnimiz:

Yavuz’un Tatlı Telaşı

Zil çalmış ve tüm öğrenciler sınıftan aceleyle çıkmaya başlamıştı. Ancak Ali öğretmen, son anda bir şey hatırlamış gibi sınıfa seslendi:
“Çocuklar, 18 Mart Çanakkale Şehitlerini Anma Töreni’nde bu sene şiiri sınıfımızdan biri okuyacak.” dedi ve Yavuz’a dönerek ekledi: “Yavuz, bu onurlu görevi sana vermek istiyoruz. Şiiri kendin seçebilirsin.”

Yavuz bu haberi sevinçle karşılasa da ne yapacağı konusunda kararsızdı. Hangi şiiri seçmesi gerektiğini bir türlü karar veremiyordu. Bu konuyu ailesiyle konuşmak için sabırsızlanıyordu. Eve vardığında heyecanla durumu annesine ve babasına anlattı. Annesi onu destekleyerek, “Sana en çok anlamlı gelen şiiri seçmelisin oğlum.” dedi. Babası da, “Bu, Çanakkale ruhunu anlatan bir şiir olmalı.” diyerek fikir verdi.

Ertesi gün Yavuz, ailesinin önerileriyle en uygun şiiri bulmuştu. Okulda törende şiiri okuduğunda, tüm salonda bir sessizlik ve duygu dolu anlar yaşandı. Yavuz, şiiri bitirdiğinde herkes alkışlarla ona destek verdi. Ali öğretmen de yanına gelerek, “Seni kutluyorum Yavuz, görevini en iyi şekilde yerine getirdin.” dedi. Yavuz, yaptığı işten büyük bir gurur duyarak evine döndü.

Bu çalışma, öğrencilerin planlı yazma ve yaratıcı düşünme becerilerini geliştirmelerine katkı sağlayacak, aynı zamanda Çanakkale ruhu ve anma etkinliklerinin önemini kavramalarına yardımcı olacaktır.

5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı MEB Yayınları Sayfa 111 Cevabı

9. ETKİNLİK

Düğüm Bölümü – Anıtkabir Ziyareti Macerası

Öğrenciler, sabahın ilk ışıklarıyla Ankara'ya varmışlardı. Herkes heyecanla otobüsten indi ve öğretmenlerinin yönlendirmesiyle Aslanlı Yol’a doğru yürümeye başladılar. Yol boyunca öğrenciler büyük bir coşkuyla Cumhuriyet tarihinden bahsediyor, Atatürk'ün yaşamı ve devrimleri üzerine konuşuyorlardı.

Müze gezisi sırasında öğretmenleri, “Tüm öğrenciler bir arada kalsın, kimse gruptan ayrılmasın,” diye uyarıda bulundu. Ancak gezinin sonunda Can ve Mehmet'in ortalıkta olmadığını fark ettiler. Herkes büyük bir telaş içinde onları aramaya başladı. Rehberle birlikte müzeye geri dönen öğretmen, öğrencilerin yanlışlıkla başka bir okul grubuna karıştığını fark etti. Neyse ki kısa sürede Can ve Mehmet bulunarak gruba tekrar katıldılar.

Bu küçük aksilik, öğrenciler arasında gülümsemelere neden oldu. Öğretmenleri, “Gezilerde dikkatli olmayı öğrenmek de bu gezinin bir parçasıydı,” diyerek öğrencilerini teselli etti. Günün sonunda herkes, Anıtkabir’den unutulmaz anılarla ayrıldı.

Bu düğüm bölümü, olay örgüsüne heyecan ve merak katarak hem gezinin amacına hem de öğrencilerin yaşadığı aksiliklere vurgu yapmaktadır.

5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı MEB Yayınları Sayfa 112 Cevabı

10. ETKİNLİK

a- Karekodu okutarak şiiri dikkatlice dinleyiniz.

b- Dinlediğiniz şiir, Millî Mücadele’deki hangi olayı anlatmaktadır?
Cevap: Atatürk’ün 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıkışı anlatılmaktadır. Bu olay, Millî Mücadele’nin başlangıç noktasıdır.

c- Atatürk’ün Samsun’dan sonraki durağı neresi olmuştur?
Cevap: Atatürk'ün Samsun'dan sonraki durağı Erzurum’dur. Burada Millî Mücadele için önemli adımlar atılmıştır.

ç- Geminin gelmesiyle kayıklar, takalar, tayfalar neden selam durmuş olabilir?
Cevap: Atatürk’ün gelişinden duyulan sevinç ve heyecandan dolayı selam durmuş olabilir. Bu, halkın bağımsızlık mücadelesine olan bağlılığını ve umutlarını ifade eder.

d- Dinlediğiniz şiirden alınan aşağıdaki bölümlerle ilgili soruların cevaplarını yazınız.

1- Bir gemi yanaştı Samsun’a sabaha karşı…
Şiirin bu bölümünde insana ait olan hangi özellik cansız bir varlığa verilmiştir? Bu söz sanatı hangisidir?
Cevap: Selam durma insanlara özgü bir davranıştır. Burada cansız varlıklara bu özellik verilerek kişileştirme (teşhis) sanatı yapılmıştır.

2- Bir duman tüterdi bu geminin bacasından… Duman değildi bu! Memleketin uçup giden kaygılarıydı.
Geminin bacasından tüten dumanla ne arasında ilişki kurulmuştur? Bu söz sanatı nedir?
Cevap: Bacadan tüten duman, memleketin kaygılarıyla ilişkilendirilmiştir. Burada benzetme sanatı kullanılmıştır.

e- Şairin şiirde söz sanatlarını kullanması şiiri nasıl etkilemiştir?
Cevap: Şairin söz sanatları kullanması, şiire derinlik ve duygusallık katmıştır. Bu sayede okuyucu, olayın duygusal yönünü daha iyi hisseder ve şiir, okuyucuda daha güçlü bir etki bırakır.

5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı MEB Yayınları Sayfa 113 Cevabı

11. ETKİNLİK

Rol Kartı 1: Mustafa Kemal Atatürk (38 Yaşında)

• Bandırma Vapuru ile Samsun’a vardınız. Büyük bir kalabalık sizi coşkuyla karşıladı. Kalabalığın içinden sıyrılarak yanınıza gelen 11 yaşındaki bir çocuk size asker selamı verdi ve kendini tanıttı. Orduya katılmak istediğini söyledi. Bu davranışı sizi çok etkiledi. Aranızda nasıl bir diyalog gelişir?

Diyalog:

Mustafa Kemal Atatürk:
— Merhaba küçük asker, ismin nedir senin?

Çocuk:
— Mehmet Paşa’m! Orduya katılmak ve vatanı savunmak istiyorum.

Mustafa Kemal Atatürk:
— Çok güzel bir dileğin var Mehmet. Ama senin yaşın daha çok küçük. Önce eğitimini tamamlaman ve güçlü olman lazım.

Mehmet:
— Paşa’m, yaşım küçük olabilir ama silah tutmayı ve nişan almayı biliyorum.

Mustafa Kemal Atatürk:
— Senin bu isteğin beni çok duygulandırdı. Vatanına böyle bağlı olman harika! Ama şimdi en önemli görevin okula gitmek ve kendini geliştirmek. Eğitim de vatanı savunmanın bir parçasıdır, unutma.

Mehmet:
— Anladım Paşa’m! Söz veriyorum, büyüyünce en iyi askerlerden olacağım.

Mustafa Kemal Atatürk:
— Aferin sana! O gün geldiğinde seni büyük bir memnuniyetle ordumuza alacağız.

Rol Kartı 2: Mehmet (11 Yaşında)

• Mustafa Kemal’i karşılayan kalabalığın arasından sıyrılarak yanına gittiniz. Asker selamı verdiniz ve orduya katılmak istediğinizi söylediniz. Mustafa Kemal’in yanıtını dikkatle dinlediniz. Aranızda nasıl bir diyalog gelişir?

Diyalog:

Mehmet:
— Paşa’m! Ben de orduya katılmak ve vatanı savunmak istiyorum.

Mustafa Kemal Atatürk:
— Seni takdir ediyorum Mehmet. Ancak şimdi okulda başarılı olman gerekiyor. Eğitim, güçlü bir asker olmanın ilk adımıdır.

Mehmet:
— Paşa’m, size söz veriyorum. Hem okulda başarılı olacağım hem de büyüyünce ordunuza katılacağım!

Mustafa Kemal Atatürk:
— İşte böyle gençler yetiştirmeyi hedefliyoruz Mehmet! Senin gibi gençlerle bu milletin sırtı asla yere gelmez.

BU GÖREV BİZİM İÇİN

Soru: Atatürk Orman Çiftliği hakkında araştırma yapınız. Araştırmanızla ilgili bulduğunuz bilgi, belge ve görselleri sınıfa getiriniz.

Görev: Atatürk Orman Çiftliği Araştırması

Görev: Atatürk Orman Çiftliği hakkında detaylı bir araştırma yapın. Araştırmanızda bulduğunuz bilgi, belge ve görselleri sınıfa getirip paylaşın.

Atatürk Orman Çiftliği Hakkında Bilgi:

• Kuruluş Yılı: 1925
• Kuruluş Amacı: Modern tarım tekniklerini halka öğretmek ve Türkiye’nin tarımsal kalkınmasını sağlamak
• Yer: Ankara
• Faaliyetler: Tarım ve hayvancılık, eğitim ve çevre bilinci yayma
  Atatürk Orman Çiftliği, günümüzde Türkiye’nin önemli tarım merkezlerinden biri olarak faaliyet göstermekte ve Atatürk'ün çevreye, kalkınmaya verdiği önemi simgelemektedir.

5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı MEB Yayınları Sayfa 114 Cevabı

Bu strateji, bir metni dinlemeye/izlemeye veya okumaca başlamadan önce konukla ilgili düşünüp bildiklerimizi hatırlamaktır. Böylece geni bilgileri daha kolay ve hızlı anlatabiliriz.
Hatırla: Dinleyeceğiniz/izleyeceğiniz veya okuyacağınız metnin konusuyla ilgili aklımıza gelenleri not edelim. Matta metnin yazarı ve türüyle ilgili bildiklerimizi de notlarımıza ekleyebiliriz.
Bağlantı Kur Dinlerken/izlerken veya okurken eski bilgilerinizle yeni bilgilerinizi karşılaştıralım.
Kullanmaya Başla: Yeni öğrendiklerinizi de notlarınıza ekleyelim ve hatırladıklarınızla birleştirelim. Yaşamınızda (günlük yaşan, konuşma ve yazma çalışmaları hatta diğer dersler) bunları nasıl kullanabileceğinizi düşünelim.

Öğretmenimizi İzliyoruz

Öğretmenimiz şimdi stratejinin nasıl kullanıldığını “Yeni Türk Harflerinin Kabulü” metnini okurken gösterecek. Eski bilgileriyle metinden yeni öğrendiği bilgileri yazarken sesli düşünecek. Öğretmenimizin sunumunu dikkatle izlerken aşağıdaki noktalara odaklanalım.

Soru: Önceki bilgilerini hatırlamaya çalışırken neleri (daha önce okudukları, dinleyip izledikleri, yaşadıkları) düşündü?
Cevap: Öğretmenimiz daha önceki derslerde anlatılan bilgileri, öğrencilere gösterdiği belgeselleri ve yaşadığı deneyimleri hatırladı. Ayrıca geçmişte yazdığı ders notlarından yararlandı.

Soru: Metinle ilgili hatırladığı hangi bilgilere (konusu, yazarı veya türü) yer verdi?
Cevap: Öğretmenimiz, metnin "Yeni Türk Harflerinin Kabulü" sürecine dair önemli noktaları hatırlatarak bu konunun Cumhuriyet Dönemi inkılaplarından biri olduğunu belirtti.

Soru: Hatırladığı bilgileri, metni dinleyip izlerken nasıl kullandı?
Cevap: Öğretmenimiz, daha önce hatırladığı bilgileri metindeki yeni bilgilerle karşılaştırarak tahtaya yazdı. Bu sayede öğrencilere bilgileri nasıl kullanabileceklerini gösterdi.

Soru: Yeni öğrendiklerini ve eski bilgilerini bir araya getirdikten sonra bunları yaşamının hangi alanlarında kullanabileceğini söyledi?
Cevap: Öğretmenimiz, bu bilgileri ilerideki derslerde, günlük sohbetlerde ve özellikle yazılı çalışmalarda kullanacağını belirtti. Ayrıca, öğretmenlikte bilgilerin güncel tutulmasının önemini vurguladı.

5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı MEB Yayınları Sayfa 115 Cevabı

Yeni Türk Harflerinin Kabulü metni, Cumhuriyet dönemi reformlarının en önemlilerinden biri olan harf inkılabını anlatmaktadır. Aşağıda metne yönelik bir özet ve önemli detayları bulabilirsiniz.

Yeni Türk Harflerinin Kabulü – Özet

Cumhuriyet döneminde yapılan önemli inkılaplardan biri harf inkılabıdır. Türkler tarih boyunca farklı alfabeler kullanmıştır: İlk olarak Göktürk alfabesi, daha sonra Uygur Türklerinin kullandığı alfabe ve İslamiyet'in kabulüyle Arap alfabesi. Ancak, Cumhuriyet’in kurulmasıyla birlikte okuma-yazma oranını artırmak amacıyla yeni Türk alfabesinin benimsenmesi ihtiyacı doğmuştur.

Harf Devrimi’nin Başlangıcı ve Gelişimi

• 8 Ağustos 1928 tarihinde Mustafa Kemal Atatürk, İstanbul Sarayburnu Parkı'nda harf devrimini halka duyurdu. Konuşmasında halkı okuma-yazma öğrenmeye teşvik ederek, bunun bir vatanseverlik görevi olduğunu vurguladı.
• 1 Kasım 1928'de, Yeni Türk Harflerinin Kabulü Kanunu, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde kabul edilerek yürürlüğe girdi. Böylece Latin alfabesi esas alınarak hazırlanan yeni harfler kullanılmaya başlandı.
• Atatürk, reformun yaygınlaşması için kara tahta başında halka yeni harfleri öğretti. Ankara’daki öğretmenler kongresinde öğretmenlere, bu yeni harfleri sabırla öğretme görevini verdi.

Millet Mekteplerinin Açılması ve Başöğretmen Atatürk

Yeni harflerin halka öğretilmesi amacıyla Millet Mektepleri açıldı ve 24 Kasım 1928'de Atatürk, Millet Mektepleri'nin Başöğretmeni ilan edildi. Bu reform, sadece bir alfabe değişikliği değil, aynı zamanda eğitimde yeni bir dönemin başlangıcı oldu.

5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı MEB Yayınları Sayfa 116 Cevabı

Atatürk'ün Öğrenim Hayatı

Mustafa Kemal Atatürk, hem kendi geleceğini hem de milletinin geleceğini şekillendiren bir eğitim hayatına sahipti. Eğitimin, başarılarının temelini oluşturduğuna inanarak bu alanda pek çok adım atmıştır. Eğitim hayatı, onun liderlik yeteneklerini ve karakterini geliştiren en önemli süreçlerden biri olmuştur.

Atatürk'ün Eğitim Süreci: Okulları ve Yaşamı

Mahalle Mektebi ve Şemsi Efendi Okulu:
Mustafa Kemal’in eğitim serüveni, annesinin isteği ile Mahalle Mektebi'nde başladı. Ancak kısa süre sonra babasının isteği ile modern eğitim veren Şemsi Efendi Okulu'na geçti. Bu okulda aldığı eğitim, çağdaş yöntemlerle tanışmasını sağladı.

Selanik Mülkiye Rüştiyesi:
Mustafa, bu süreçte babasını kaybetmesine rağmen eğitimine ara vermeden devam etti. Ortaokul düzeyinde kabul edilen Mülkiye Rüştiyesi’ne başladı. Ancak kısa süre sonra kendi isteğiyle bu okuldan ayrıldı.

Selanik Askeri Rüştiyesi:
Mustafa Kemal, 1894 yılında Selanik Askeri Rüştiyesi’ne yazıldı. Bu okul, onun askeri yeteneklerinin fark edilmesini sağladı ve liderlik becerilerini geliştirmesine olanak tanıdı. Ayrıca, Kemal adını burada matematik öğretmeni ona verdi.

Eğitim Hayatının Önemi

Atatürk’ün bu süreçte kazandığı eğitim, sadece akademik başarılarla sınırlı kalmamış, onun liderlik ruhunu ve bağımsızlık mücadelesindeki kararlılığını şekillendirmiştir. Eğitim hayatındaki zorluklara rağmen yılmadan çalışmış ve başarının temellerini burada atmıştır.

5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı MEB Yayınları Sayfa 117 Cevabı

Metin Adı:

Atatürk'ün Eğitim Hayatı

Önceden Bildiklerim:

• Atatürk, askeri okullarda eğitim aldı.
• Şemsi Efendi Mektebi'nde okudu.
• Eğitim hayatı onun liderlik özelliklerini geliştirdi.
• Harp Okulu ve Harp Akademisi'nde başarılı bir öğrenci olarak eğitimini tamamladı.

Bu Metinden Öğrendiklerim:

• Mustafa Kemal, Selanik Askeri Rüştiyesi'ni bitirdikten sonra Manastır Askeri İdadisi'nde eğitim aldı.
• Manastır Askeri İdadisi’nde, Ömer Naci ile tanıştı ve edebiyat sevgisi gelişti.
• Bu okulda Fransızca öğrenerek yabancı dil bilgisi kazandı.
• 1899 yılında İstanbul’daki Harp Okulu’na girdi ve teğmen rütbesi ile mezun oldu.
• Harp Akademisi'nde eğitim aldı ve 1905 yılında kurmay yüzbaşı olarak mezun oldu.
• Mezuniyetinden sonra Şam’a atanarak meslek hayatına başladı.

5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı MEB Yayınları Sayfa 118 Cevabı

Metin Adı:

Atatürk'ün Vatanseverliği

Önceden Bildiklerim:

• Atatürk, bağımsızlık mücadelesi vermiştir.
• Kurtuluş Savaşı sırasında milleti birleştirmiş ve mücadeleye liderlik etmiştir.
• Atatürk, Çanakkale Savaşları'nda büyük bir rol oynamıştır.
• Gençlere, "Vatanı korumak ve sevmek bir görevdir." öğüdünü vermiştir.

Bu Metinden Öğrendiklerim:

• Atatürk, lise öğrencisiyken ülkesinin sorunlarına karşı duyarlıydı ve arkadaşlarıyla bu konuları tartışıyordu.
• İşgalcilere karşı düşünceleri, hocalarının dikkatini çekmiştir.
• Atatürk, savaşlarda hep cepheye yakın yerlerde bulunarak askerlerle birlikte mücadele etmiştir.
• "Ölmeyi emrediyorum!" sözüyle savaşın kazanılmasında kararlılığını göstermiştir.
• Atatürk, bağımsız bir ülkenin gelişmesi için eğitim ve bilim alanında reformlar yapmıştır.
• Tarım, sanayi ve iletişim alanlarında ülkeyi modernleştirmek için çalışmalar yürütmüştür.

5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı MEB Yayınları Sayfa 119 Cevabı

Metin Adı:

Atatürk'ün Vatanseverliği

Önceden Bildiklerim:

• Atatürk, Türk milletini bağımsızlık mücadelesine liderlik ederek Kurtuluş Savaşı'nı kazanmıştır.
• Eğitim, bilim ve sanayi alanlarında reformlar yaparak Türkiye'yi modernleştirmiştir.
• Atatürk, "Yurtta sulh, cihanda sulh" diyerek barışı ve vatan sevgisini vurgulamıştır.
• Çanakkale ve Sakarya savaşlarında ön saflarda mücadele etmiştir.

Bu Metinden Öğrendiklerim:

• Atatürk, katıldığı savaşlarda askerlerle birlikte cepheye yakın yerlerde bulunmuştur.
• "Ben size ölmeyi emrediyorum" diyerek savaşın kazanılması için büyük fedakârlık yapmıştır.
• Türkiye’nin gelişimi için bilim, dil ve tarih alanlarında kurumlar kurmuştur (Türk Dil Kurumu, Türk Tarih Kurumu).
• Ekonomik bağımsızlık için tarım, sanayi ve iletişim alanlarında büyük projeler hayata geçirmiştir.
• Gençleri vatansever olarak yetiştirmenin, milletin geleceği için son derece önemli olduğuna inanmıştır.
• Atatürk’e göre vatanını seven bireyler, aynı zamanda kültürünü ve kimliğini koruyarak geliştirmelidir.

SIRA SENDE

Soru: Artık stratejiyi kullanmayı öğrendik. Şimdi kitabımızdaki Atatürk ve Çiftlik Metnini okurken Stratejiyi kendimiz kullanabiliriz.

Metin Adı:

Atatürk ve Çiftlik

Önceden Bildiklerim:

• Atatürk Orman Çiftliği, Atatürk’ün kurduğu bir çiftliktir ve Ankara’da bulunmaktadır.
• Bu çiftlik, modern tarım ve hayvancılığı öğretmek amacıyla kurulmuştur.
• Çiftlikte üretilen doğal ürünler, halka sunulmuş ve eğitim alanında örnek teşkil etmiştir.
• Atatürk, çiftliği kurarken halkı tarım ve üretime teşvik etmeyi hedeflemiştir.

Bu Metinden Öğrendiklerim:

• Atatürk, verimsiz ve kötü bir araziyi özellikle seçerek burayı verimli hale getirmeyi başarmıştır.
• Çiftlik, 20.000 dönüm arazi üzerine kurulmuştur ve üretim açısından büyük bir başarı sağlamıştır.
• Atatürk, çiftlikle birlikte modern tarım tekniklerini yaygınlaştırmayı amaçlamıştır.
• Bu çiftlik, sadece üretim değil aynı zamanda çevre bilinci ve eğitim faaliyetleri için de önemli bir rol üstlenmiştir.
• Tarım ve hayvancılıkla ilgili bilinçlenmenin ülkenin kalkınması için vazgeçilmez olduğunu düşünmüştür.