10. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 281-282-283-284-285 Cevapları Meb Yayınları

Mavi Yolculuk

Sayfa 281 Hazırlık Çalışmaları Cevapları

Soru 1: “Geziler gençlere eğitimin, yaşlılara ise görgünün bir parçasıdır.” ifadesi ile ilgili düşüncelerinizi açıklayınız.

Cevap: Bu ifade, gezilerin her yaş grubu için farklı kazanımlar sunduğunu belirtir. Gençler gezerken yeni bilgiler edinir, gözlem yapar ve farklı kültürleri tanır. Bu da onların eğitimine katkı sağlar. Yaşlılar ise edindikleri tecrübeleri gezilerle pekiştirir, yeni yerleri görerek görgülerini artırır. Her iki grup da bu yolculuklardan kişisel gelişim açısından fayda görür.

Soru 2: Gezdiğiniz yerlerin sadece fotoğraflarını mı paylaşırsınız yoksa bu yerlerin özelliklerine de değinir misiniz? Niçin?

Cevap: Sadece fotoğraf paylaşmak yerine yerlerin tarihî, kültürel ve doğal özelliklerine de değinirim. Çünkü bu bilgiler, izleyenlerin o mekânı daha iyi anlamasını sağlar. Aynı zamanda kişisel gözlemlerimle bu yerlerin özgün yönlerini paylaşmak daha kalıcı bir izlenim bırakır.

Metni Anlama ve Çözümleme

Soru 1: “Gökova boyunca insanların yerleşip yaşadığı yerler girintili çıkıntılı bükler, çeşit çeşit ağaçlı, hem de eşine az rastlanan buhur ormanlarının gölgelediği kuytu koylar...” cümlesinde altı çizili kelimelerin anlamlarını cümlenin bağlamından hareketle tahmin ediniz. Tahminlerinizi TDK'den kontrol ediniz.

bükler (tahmin): Kıyı boyunca oluşmuş girintili yerler.
TDK: Akarsu kıyılarındaki verimli topraklar, ovada veya dere kıyısında diken ve çalı topluluğu.

buhur (tahmin): Güzel kokulu bir ağaç.
TDK: Dini törenlerde yakılan kokulu ağaç veya reçine gibi maddeler.

kuytu (tahmin): Sessiz, sakin, gözden uzak yer.
TDK: Issız, sessiz ve göze çarpmayan yer, tenha.

Soru 2: Metnin konusunu, amacını ve hedef kitlesini belirleyiniz. Konu ile başlık arasında nasıl bir ilişki vardır? Açıklayınız.

Cevap: Metnin konusu, Ege ve Akdeniz kıyılarında yapılan mavi yolculuklar sırasında karşılaşılan doğal ve tarihî güzelliklerdir.
Amacı, okuyucuda doğa sevgisi ve Anadolu’nun kültürel mirasına karşı farkındalık oluşturmaktır.
Hedef kitlesi, doğa, tarih ve kültürle ilgilenen bireylerdir.
Başlıkla ilişkisi: "Mavi Yolculuk", anlatılan deniz ve kıyı güzelliklerini çağrıştırır ve metindeki yolculuk temasını karşılar.

Soru 3: “Odada bir deniz, bir yosun kokusu. Gökova’nın yellerine karışınca açıklık, sağlık soluyan bu koku apartman odasının dört duvarı arasında can çekişiyor...” cümlesinde yazar ne anlatmak istemiştir?

Cevap: Yazar burada doğal yaşamın şehre taşındığında anlamını yitirdiğini, doğaya ait güzelliklerin yapay ortamlarda solup yok olduğunu ifade etmiştir. Şehir hayatı ile doğa arasındaki uyumsuzluğu vurgular.

Benzer örnek cümle (metinden):

• “Karşımda tahta sehpası üstünde testim duruyor. Göbeğinin ortasına kan kırmızısı bir deniz yıldızı yapışmış...”
• “Knidos’ta kim bilir hangi tapınağın kalıntısı.”

Bu cümleler de betimleme ve benzetme ile yazarın anlatım gücünü ve doğaya olan hayranlığını gösterir.

4. Soru: Metnin ana düşüncesi ve yardımcı düşünceler

Ana düşünce:
Doğanın estetik ve huzur veren yapısı, insanlara sağlık ve mutluluk sağlar; ancak insanlar genellikle bu güzellikleri ihmal eder.

Yardımcı düşünceler:

• İnsanlar doğaya faydacı yaklaşır.
• Anadolu’nun doğal ve tarihî güzellikleri korunmalıdır.
• Turizm, yerel değerlere olan ilgiyi artırabilir.

5. Soru: Anlatım biçimleri ve düşünceyi geliştirme yolları

6. Soru: Metnin görseli ile içeriği ilişkisi

Cevap:
Görsel, metindeki deniz yolculuğu ve Ege kıyılarını yansıtan bir yelkenli resmi içeriyor. Bu görsel, metindeki “mavi yolculuk” temasına birebir uyumludur. Ben olsaydım, hem doğayı hem de tarihi içeren bir koy manzarasını tercih ederdim.

7. Soru: Yazarın üslubu

Cevap:
Yazarın üslubu coşkulu, şiirsel ve betimleyicidir. Duygusal anlatımıyla doğanın güzelliğine hayranlığını dile getirir. Görselliği zengin, içten ve okuyucuyu doğaya çeken bir anlatımı vardır.

8. Soru: Yazıldığı dönemin gerçekliği

Cevap:
Metin, 20. yüzyıl ortalarında Anadolu’nun turizm açısından henüz gelişmediğini ve doğal güzelliklerin yeterince takdir edilmediğini gösterir. İnsanların yerleşim tercihleri faydacılığa dayanmaktadır.

9. Soru: Anlatıcı ile yazarın aynı kişi olup olmadığı

Cevap:
Evet. Anlatıcı birinci tekil kişiyle yazılmış ve kişisel deneyimler aktarılmış. “Biz mavi yolcular…” ifadesi anlatıcının birebir yaşadığını gösterir.

10. Soru: Açık ve örtük iletiler

Açık ileti:
Doğa insana huzur ve sağlık sunar, korunmalıdır.
Örtük ileti:
İnsanlar doğaya daha çok estetik ve ruhsal açıdan yaklaşmalıdır.
Etkisi:
Doğaya duyulan saygıyı artıran, doğa sevgisini pekiştiren bir etki bırakır.

DİL BİLGİSİ - Cümle İncelemesi

1. “Daha yirmi dört saat olmadı mavi yolculuktan döneli.”

• Yapı: Birleşik cümle

• Anlam: Olumsuz

• Yüklemin yeri: Devrik

• Yüklemin türü: Fiil cümlesi

1. “Ama güzellik kavramı insana göre değişir.”

• Yapı: Basit cümle

• Anlam: Olumlu

• Yüklemin yeri: Kurallı

• Yüklemin türü: Fiil cümlesi

MERAM’IN YEŞİLLİĞİNDE BİR GÜN

Giriş

Konya’nın kalabalığından yalnızca birkaç kilometre uzaklaştığınızda sizi karşılayan bir huzur vadisi vardır: Meram Bağları. Adını duyduğunuz anda zihninizde bir serinlik esintisi başlar. Geçtiğimiz yaz Konya’ya yaptığım ziyarette, Meram’ın bu ününü yerinde görmek istedim. Yeşilin en güzel tonlarının hayat bulduğu, tarihle doğanın el ele verdiği bu eşsiz köşe, bana beklediğimden çok daha fazlasını sundu.

Gelişme

Meram’a adım attığınızda ilk olarak sizi Meram Çayı’nın tatlı şırıltısı karşılar. Çayın kenarına dizilmiş asırlık ağaçlar, suya yansıyan gölgeleriyle adeta bir tabloyu andırır. Bir yandan su sesi, bir yandan kuş cıvıltıları... Yüzyıllık taş köprüden geçerken kendinizi geçmişin izleri arasında bulursunuz.
Yerel halkın dilinde dolaşan güzel bir söz vardır: “Bu suyun serinliği yüreğe serinlik katar.” İşte o serinliği çayın kenarındaki çay bahçelerinde içeceğiniz bir bardak demli çayla daha iyi anlarsınız.

Meram konakları, geçmişin zarafetini bugüne taşıyan sessiz anlatıcılardır. Kapıları ardına kadar açıktır misafire. Evin bahçesinden gelen üzüm kokusu davetkâr bir gülümseme gibidir. Sohbete başladığınızda halkın samimiyeti sizi sarar:
— “Taze bağ üzümünden ister misiniz evlat?”
Bu soruya "hayır" demek, neredeyse mümkün değildir.

Elbette Meram, sadece doğasıyla değil, mutfağıyla da hafızalara kazınır. Küçük, samimi bir restoranda yediğim tahinli pide, bugüne dek tattığım hiçbir şeye benzemiyordu. Restoran sahibi, pideyi getirirken göz kırpıp şöyle dedi:
— “Bak evladım, Meram’dan tahinli pide yemeden dönülmez.”
Haklıydı.

Sonuç

Meram, ruhu yorgun olan herkes için bir tabiat ilacı, gezginler için ise kültürle bezenmiş bir cennet köşesi. Çayın serinliği, insanların sıcacık selamı ve bağdan koparılıp avuç içine bırakılan o mor üzüm taneleri… Tüm bunlar, Meram’ı yalnızca bir yer değil, bir his hâline getiriyor.
Eğer bir gün yolunuz Konya’ya düşerse, rotanızı Meram’a çevirin. Belki siz de dönüş yolunda şu sözleri mırıldanırsınız:
“Meram’ın yeşilliği, insanın ruhuna şifa.”

Kaynakça

• Kişisel gezi notları
• Konya Büyükşehir Belediyesi tanıtım broşürü
• Meram halkıyla yapılan birebir sohbetler

Sözlü Sunum Hazırlığı: Meram’ın Yeşilliğinde Bir Gün

Konu – Amaç – Hedef Kitle

• Konu: Meram gezisi üzerinden doğa, kültür ve yerel yaşamın anlatımı.
• Amaç: Dinleyicilere Meram'ın doğal ve kültürel güzelliklerini tanıtmak, oraya gitme isteği uyandırmak.
• Hedef Kitle: Lise öğrencileri, şehir gezisi yapmayı sevenler, doğa ve kültürle ilgilenen bireyler.

Konuşma Planı

1. Giriş:

• Meram'ın adı ve Konya ile coğrafi bağı
• Kişisel merakın nasıl başladığı

2. Gelişme:

• Meram Çayı ve çevresindeki atmosferin betimlenmesi
• Tarihî taş köprüde yaşanan hisler
• Üzüm bağları ve yerel halkla kurulan sıcak iletişim
• Tahinli pide gibi gastronomik zenginlikler

3. Sonuç:

• Meram’ın bir seyahat noktası olmaktan öte, duygusal bir deneyim sunduğu vurgulanır.
• Çağrıyla bitiş: “Eğer bir gün doğanın huzurunu ve kültürün sıcaklığını aynı anda yaşamak isterseniz, rotanız Meram olsun.”

Konuşma Metninden Vurucu Replikler

“Meram, sadece görülen değil; hissedilen bir yer.”
“Çayın serinliği kadar halkın sıcaklığıyla ısınırsınız.”
“Meram’ın yeşilliği, ruhunuza şifa olur.”

???? Sunum Teknikleri

• Görsel Destek: Meram Çayı, taş köprü, üzüm bağları ve tahinli pide görselleri.

• İşitsel Destek: Çayın şırıltısı veya yöresel bir müzik fon olarak kullanılabilir.

• Beden Dili: Vurgu yapılan yerlerde ellerle işaretleme, yüz mimikleriyle duygu katma.

• Tonlama: Girişte merak uyandırıcı bir ton, gelişmede coşkulu, sonuçta içten ve davetkâr.

✅ Önerilen Sloganla Bitiriş:

“Bir gün değil, bir ömür hatırlanacak bir gün yaşamak isterseniz, Meram sizi bekliyor.”