10. Sınıf Felsefe Ders Kitabı Sayfa 146 Cevapları Meb Yayınları

Sorular ve Cevaplar

1. Metinde bahsedilen "Yassıyer", iki ve üç boyutluyken, elma biçiminde biri ve kareyi varlık türleriyle ilişkisi açısından açıklayınız.

Metinde anlatılan "Yassıyer" iki boyutlu bir evreni temsil eder. Burada yaşayan varlıklar, sadece enine ve boyuna sahip olup, derinliği algılayamazlar. Kare şeklinde olan varlıklar, kendi dünyalarına göre tamamen normaldir ve üç boyutlu varlıkları kavrayamazlar. Elma biçiminde bir varlık ise üç boyutlu evrene aittir. Yassıyer'e geldiğinde sadece belirli bir kesiti görülebilir ve tam hali anlaşılamaz. Bu, insanların daha yüksek boyutları algılaması konusunda sınırlı olmalarına benzer.

2. Metinde geçen varlıklar nasıl bir yerde yaşadıklarını bilmekte midir? Bildiklerinin doğruluğu ispatlanabilir mi? Yanıtınızı bilginin doğruluk ölçütleri problemi bakımından açıklayınız.

Metindeki varlıklar, yaşadıkları yer hakkında kendi algılarıyla bilgi sahibidir. Ancak bu bilgiler, onların duyusal ve bilişsel sınırlarına göre şekillenir. Örneğin, iki boyutlu bir varlık, üç boyutlu bir evreni algılayamaz. Bilginin doğruluk ölçütleri açısından incelersek:

• Tutarlılık ölçütüne göre, varlıklar kendi dünyaları içinde tutarlı bilgiler oluşturabilir.
• Uygunluk ölçütüne göre, gerçeklik ile uyuşan bilgiler doğru kabul edilir. Ancak, varlıkların üç boyutlu evreni algılayamaması, bildiklerinin eksik olabileceğini gösterir.
• Pragmatik ölçüt açısından, varlıkların bilgisi kendi dünyalarında işe yarar, ancak daha büyük bir gerçeği yansıtmayabilir.

Sonuç olarak, varlıkların bilgisi kendi koşullarına göre doğru görünse de mutlak anlamda eksik ve yanıltıcı olabilir.

3. Yassıyer’de ve üç boyutlu yerlerde yaşayanları irade ve özgürlükleri bakımından kıyaslayarak değerlendireiniz.

İrade ve özgürlük, yaşanılan boyutlarla doğrudan ilişkilidir.

• Yassıyer’deki varlıklar, iki boyutlu oldukları için algı ve hareket sınırlarına sahiptir. Kendi dünyalarının dışına çıkamazlar ve üç boyutlu bir varlıkla etkileşimde bulunduklarında bunu anlamakta zorlanırlar. Bu, onların özgürlüğünü sınırlandırır.
• Üç boyutlu dünyada yaşayanlar ise daha fazla hareket ve algı kapasitesine sahiptir. Ancak, daha yüksek boyutları kavrayamadıkları için benzer şekilde sınırlı olabilirler.

Bu durum, insanların fiziksel veya zihinsel sınırlamalarının özgürlükleri üzerindeki etkisini gösterir. İnsanlar, sahip oldukları bilgi ve algı kapasitesine göre özgür olduklarını düşünseler de aslında daha büyük bir gerçeklikten habersiz olabilirler.