10. Sınıf Fizik Ders Kitabı Sayfa 179 Cevapları Meb Yayınları

10. Sınıf Fizik Ders Kitabı Cevapları MEB Yayınları Sayfa 179

11. SIRA SİZDE

Soru: K ortamında üretilen doğrusal su dalgalarının K, L ve M ortamlarındaki hareket doğrultuları verilmiştir.
Buna göre K, L ve M ortamlarının derinlikleri (hₖ, hₗ ve hₘ) arasındaki büyüklük ilişkisi nedir?

Cevap: Dalga hızı, ortamın derinliği ile doğru orantılıdır. Dalgaların kırılma yönü incelendiğinde M ortamının en derin, K ortamının ise en sığ ortam olduğu görülmektedir.
Bu durumda hₘ > hₗ > hₖ ilişkisi elde edilir.

TARTIŞINIZ

Soru: Tsunami, deniz tabanında meydana gelen depremler nedeniyle oluşan derin deniz ya da okyanus dalgalarıdır. Oluştukları bölgede dalga boyları 1 ila 100 km gibi büyük, genlikleri ise 3 ila 4 m gibi küçük değerlerdedir. Bu nedenle açık denizlerde bulunan gemiler çoğunlukla tsunamiyi hissetmez. Ancak bu dalgalar kıyıya ulaştıklarında genlikleri 30 ila 40 m gibi büyük değerlere ulaşır.
Tsunami dalgalarında gözlemlenen bu değişimin sebepleri üzerine tartışınız. Tartışma bulgularınızı yazınız.

• Tsunami dalgaları açık denizde uzun dalga boyuna ve yüksek hıza sahiptir. Ancak derinlik fazla olduğundan dalga genliği küçüktür ve hissedilmez.
• Kıyıya yaklaştıkça su derinliği azalır. Su kütlesi sığ ortama girdiğinde dalga hızı düşer ve dalga boyu kısalır.
• Dalgalar sıkıştığı için genlikleri (yükseklikleri) artar. Bu da kıyıya ulaştıklarında büyük su duvarları oluşturarak yıkıcı etki yaratmalarına neden olur.
• Enerjinin daralan bir alana yayılması, dalga yüksekliğinin dramatik şekilde artmasına sebep olur.
  Bu nedenle tsunami dalgaları açık denizde fark edilmezken kıyıya ulaştığında büyük tahribat oluşturur.