12. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 106-107-108-109 Cevapları Melis Yayınları

Hazırlık Cevapları

Soru 1: İkinci Yeni’cilerden olan İlhan Berk’e göre şiirde anlam nasıl olmalıdır? Metne göre açıklayınız. Siz bu görüşe katılıyor musunuz? Düşüncelerinizi ifade ediniz.

Cevap: İlhan Berk’e göre şiirde anlam her şey değildir. Şiir, tek bir anlamın içine sıkışıp kalmamalı, yorum ve düşünce katmanlarıyla zenginleşmelidir. Şair, şiirde net bir anlamdan ziyade okuyucunun farklı yorumlar yapmasına olanak tanıyan bir yapı oluşturmayı amaçlar. Bu görüşe katılabilirsiniz veya katılmayabilirsiniz. Katılanlar, şiirin çok boyutlu ve zengin olması gerektiğini savunabilirken, katılmayanlar anlamın şiirde belirgin olması gerektiğini düşünebilir.

Soru 2: www.eba.gov.tr adresinden Cemal Süreya’nın “Bir Çiçek” adlı şiirini dinleyiniz.

Cevap: Bu sorunun yanıtı metin içerisinde bir etkinlik olarak verilmiş. Cemal Süreya’nın “Bir Çiçek” şiirini dinleyerek şiirdeki duyguları, imgeleri ve temaları analiz edebilirsiniz. Şiirin sizi nasıl etkilediğini ve şiirdeki mesajın sizin için ne ifade ettiğini belirtebilirsiniz.

Metni Anlama ve Çözümleme Cevapları

Soru 1a: "Sesin Senin" adlı şiirin temasını bulup aşağıdaki ilgili alana yazınız.

Cevap: Tema, sevilen kişinin sesine duyulan hayranlıktır.

Soru 1b: Bu tema insana özgü hangi gerçeklikle ilgilidir? Belirleyiniz.

Cevap: İnsana özgü konuşma yeteneğiyle ilgilidir.

Soru 2: "Sesin Senin" adlı şiirde geçen "Güvenli olmaktan çok güven uyandırıcıdır." ifadesini açıklayınız.

Cevap: Bu ses, etrafındaki insanları sakinleştiren ve onlarda güven duygusu oluşturan bir niteliğe sahiptir.

Soru 3: "Çığlık değil, düşünce senin sesin." söyleminde ifade edilmek isteneni açıklayınız.

Cevap: "Çığlık değil, düşünce senin sesin" ifadesi, kişinin sesinin agresif, sert ya da öfkeli bir tonda olmadığını, aksine sakin, düşünceli ve mantıklı bir şekilde konuştuğunu anlatır.

Soru 4: Şiirde ses ve kelime tekrarlarına çokça yer verilmiştir. Bunun nedenini belirlemeye çalışınız.

Cevap: Şiirde ses ve kelime tekrarlarının sıkça kullanılması, ahenk ve ritim oluşturarak şiire bir melodi kazandırmak amacı taşır. Ayrıca bu tekrarlar anlamı vurgulamak, belirli duyguları derinleştirmek ve okuyucunun zihninde etkili bir iz bırakmak için kullanılır.

Soru 5: Şiirde kullanılan imge ve söz sanatlarını belirleyiniz.

• "Gülümsemenin tapulu malı olması, sesin ilk olması, şiirin mutfağa koyması" gibi imgeler kullanılmıştır.
• "Konuşurken kimseyi dinlememene ne diyeceğiz peki?" dizelerinde istifham (soru sorma) sanatı yapılmıştır.
• "Güvercin curnatasında yan yana akan iki güverciniz, Sesin / balkona asılı çamaşırcasına / Havalanırsın" dizelerinde teşbih (benzetme) sanatları yapılmıştır.

Soru 6: "Sesin Senin" şiiri herkesin okuyup anlayabileceği dil ve anlatım özelliklerine sahip midir? Bunu nedenleriyle açıklayınız.

Cevap: Sade bir dil kullanılsa da kapalı bir anlatım tercih edildiği için herkesin okuyup anlayabileceği bir şiir değildir.

Soru 7: "Öykünü yanına alabilirsin elbet Müziğin de resmini de" dizelerinde ne ifade edilmek istenen nedir? Açıklayınız.

Cevap: Burada anlatılmak istenen, kişinin kendi iç dünyasını, duygularını ve zevklerini sembolize eden bu unsurların kişisel bir parça olarak değerlendirildiğidir.

Soru 8: "Sesin Senin" şiirinde önce, ifadeler dize ortasında bitirilerek dizelerin hakimiyetine son verilmiş, sonra dize, şiirin en önemli ögesi hâline getirilmiştir. Bu yaklaşımın nedenini belirlemeye çalışınız.

Cevap: Cemal Süreya'nın "Sesin Senin" şiirinde ifadeler şiirsel yükün kendi yapısını oluştururken dizeleri de kurmakta, dizelerle imge arasında bir iç çekişlik bulunmaktadır.

Soru 9: "Sesin Senin" şiirinde İkinci Yeni'nin ve sürrealizm akımının hangi etkilerinin görüldüğünü belirleyiniz.

Cevap: Bu şiirde sürrealizm akımında görülen şiirin aklın kontrolünden çıkması, bilinçaltının anlatılması anlayışını görüyoruz.

DİL BİLGİSİ

Soru: "Sesin Senin" şiiri aslına uygun olarak alınmıştır. Şiirde görülen imla ve noktalama yanlışları şairin tercih ya da dönemin özelliğidir. Şiirdeki imla ve noktalama yanlışlarını belirleyiniz.

• İlk dizenin sonundaki noktalı virgül yerine virgül kullanılmalı.
• "...ama, sözcüğünü, hiçbir yerde..." ifadesinde fazladan virgül kullanılmamalı.
• "Kim bilir, başka belirtiler gibi, bakış..." cümlesinde virgül kullanılmamalı.
• "Öğe" kelimesi ayrı yazılmalı, "sözcüğümü" ifadesi ise bitişik yazılmalıdır.
• Dizeler büyük harfle başlamalıdır.

SIRA SİZDE

Soru 1: Birinci Yeni'cilerden olan Melih Cevdet Anday’ın “Rahatı Kaçan Ağaç” şiiri ile İkinci Yeni’cilerden Cemal Süreya’nın “Bir Çiçek” şiirini işlenen tema, ölçü, uyak, dil ve üslup özellikleri bakımından karşılaştırınız.

• İki şiir de serbest şiir türündedir.
• "Rahatı Kaçan Ağaç" şiiri, günlük dile yakın, anlaşılması kolay bir şiirdir.
• "Bir Çiçek" şiiri ise imgelerle zenginleştirilmiş, çok katmanlı bir yapıya sahiptir.
• "Rahatı Kaçan Ağaç" şiirinde ahenk unsurları öne çıkar, "Bir Çiçek" ise çağrışımlara açıktır.