12. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 24-25-26-27 Cevapları Meb Yayınları

Dilin Tarihî Süreç İçerisindeki Değişimini Etkileyen Sebepler

Hazırlık

1- Mehmet Kaplan’ın “Dil tıpkı ev gibi bir milletin duygu, düşünce ve hayatının barınağı, korunağıdır… Dilin bütünü milletin evidir. Binbir odalı bir ev! Buna şehir, ülke demek daha doğru olur. Milletler dillerini tıpkı medeniyetleri gibi korurlar…” sözüyle ilgili düşüncelerinizi aşağıda boş bırakılan yere yazınız.

Cevap: Dil, milletin kimliği ve kültürüdür. Tıpkı ev gibi dil de toplumun tarihi ve değerleriyle şekillenir ve korunur. Her millet, dilini yaşatmak ve gelecek nesillere aktarmak için çaba göstermelidir.

2- Zeynep Korkmaz’ın “Dil, kalıplaşmış, değişmez, durgun (statik) bir yapıya sahip değildir.” sözünü göz önünde bulundurarak “imdi/şimdi, kül-/gül-, til/dil, tag/dağ” gibi kelimelerdeki değişikliklerin nedenleriyle ilgili neler söyleyebilirsiniz?

Cevap: Dilin zamanla değişmesi, toplumların geçirdiği kültürel, coğrafi ve sosyal değişimlerin sonucudur. Bu değişiklikler, dilin canlı bir yapı olduğunu ve sürekli geliştiğini gösterir.

Metni Anlama ve Çözümleme

1- Okuduğunuz metinden alınan aşağıdaki cümlelerde yer alan altı çizili kelime gruplarının anlamlarını metnin bağlamından hareketle açıklayınız.

• Sosyal bir varlık: Dilin topluluklar arasında iletişimi sağlayan ve toplumun ortak anlaşma aracı olduğunu ifade eder. Dil, bireylerin ve toplumların sosyal yaşantısının bir parçasıdır.
• Millete has bir dilin varlığı: Bir milletin kimliğini ve birliğini sağlayan en önemli unsurlardan biri, o millete özgü, kendine has bir dilin var olmasıdır.
• Söz hazinesi: Bir dilin içinde barındırdığı kelimeler ve ifade biçimleri, o dilin söz varlığını, kelime zenginliğini ifade eder.

2- Metne göre toplumların millet olma özelliği kazanabilmesinde dilin etkisi nedir?

Dil, milletin birliğini sağlar ve kimliğini oluşturur. Dilin etkisi: Toplumların millet olma özelliğini kazanmasında dil, o topluma özgü kimlik ve birliği sağlayan en önemli unsurdur. Dil, bir toplumun duygu, düşünce ve tarihiyle birlikte gelişir, bu yüzden bir milletin varlığını ve birliğini sağlar.

3- Bir milletin sosyal hayatında meydana gelen değişikliklerin dille bağlantısını metinden hareketle ifade ediniz.

Toplumsal değişimler, dilin kelime hazinesi ve yapısını etkiler. Dil ve sosyal değişiklikler: Bir milletin sosyal hayatında meydana gelen siyasi, kültürel, dini ve ekonomik değişiklikler, doğrudan dile yansır. Yeni kelimeler, kavramlar, ifade biçimleri dile dahil olur ve dilin yapısında değişikliklere neden olur.

4- Metinde geçen “Dil bir milletin duygu ve düşünce tarzı, tarihi ve toplum hayatı ile birlikte yürüdüğünden, millet varlığının bir damgası ve o milletin ayrılmaz bir parçasıdır.” sözü ile anlatılmak istenen düşünceyi açıklayınız.

Dil, milletin kimliğini ve varlığını temsil eder. Dil ve millet ilişkisi: Dil, bir milletin tarihini, duygu ve düşünce tarzını yansıtan en önemli unsurdur. Milletin varlığı dil ile devam eder ve bu dil, o milletin sosyal yapısının bir aynasıdır.

5- Dil-Millet Bağlantısı metninde “öğe” şeklinde yazılan kelime ve “M. S.” şeklinde kısaltılan “Milattan sonra” kelime grubu, bugünkü standartlara göre “öge” ve “MS” şeklinde yazılmaktadır. Dildeki bu farklılığın nedenleri ile ilgili düşüncelerinizi söyleyiniz.

Dil, zamanla değişir ve standartlaşır. Dildeki farklılıkların nedenleri: Dil, sürekli değişen ve gelişen bir varlıktır. Zamanla toplumda yaşanan kültürel, teknolojik ve sosyal gelişmeler, dilde yazım ve kullanım farklılıklarına yol açar. Bu yüzden "öğe" kelimesinin "öge" olarak değişmesi gibi dildeki standartlar da zamana bağlı olarak değişir.

6- Okuduğunuz metinde dilin canlı ve sosyal bir varlık olmasının yanı sıra başka hangi özellikleri vurgulanmaktadır?

Dil, toplumu yansıtır ve sürekli gelişir. Dilin diğer özellikleri: Dilin sosyal bir varlık olmasının yanı sıra, sürekli gelişen, değişen ve milletin sosyal yapısını yansıtan bir araç olduğu vurgulanmaktadır.

7- Metnin temasını söyleyiniz. Temayı belirlerken takip ettiğiniz aşamaları aşağıda boş bırakılan yere şemalaştırınız.

Tema: Dil, milletin en önemli kimlik unsurudur. Metnin teması: Dil, bir milletin kimliğinin en önemli parçası ve sosyal hayatın bir aynasıdır. Tema belirlerken, dilin millet üzerindeki etkilerini ve toplumun sosyal yapısıyla olan ilişkisini vurgulayan açıklamalara dikkat ettim.

8- Metinde ele alınan konunun anlatıcının bakış açısına etkisini söyleyiniz.

Anlatıcı, nesnel ve öğretici bir bakış açısıyla yaklaşmıştır. Anlatıcının bakış açısına etkisi: Anlatıcı, dilin milletin varlığını ve kimliğini sürdüren bir araç olduğuna inanmakta ve dilin toplum hayatındaki değişikliklerle birlikte geliştiğini vurgulamaktadır. Bu, anlatıcının dille ilgili derin bir farkındalığı olduğunu gösterir.

9- Metnin ana düşüncesini ve yardımcı düşüncelerini belirleyip aşağıdaki kutucuklara yazınız.

• Ana düşünce: Dil, bir milletin kimliğinin ve kültürünün en önemli unsurudur.
• Yardımcı düşünceler: Dil, toplumsal değişimlerle gelişir; dil, milletin aynasıdır.

10- Dil Nedir? adlı metinde dilin sosyal bir varlık olması ile değişkenliği arasındaki ilişkiyi düşünüp tartışınız.

Dil, toplumun değişimiyle gelişir ve değişir; canlı bir yapıya sahiptir.

Dil Nedir? Metni Üzerine:

a) Dil Sosyal Bir Varlık Olarak Değişkenlik: Dil, toplumsal gelişmelerle paralel olarak sürekli değişir. Teknolojik gelişmeler, yeni kavramlar ve ihtiyaçlar, dile yeni kelimeler eklenmesine neden olur. Örneğin, bilgisayar gibi kelimelerin dilde yer bulabilmesi için o teknolojinin var olması gerekir. Dil, toplumsal koşullara bağlı olarak gelişir ve değişir.

b) Görsel ile İlişki: Dil Nedir? metni ile dilin gelişimini betimleyen bir görsel, dilin sürekli bir evrim ve gelişim süreci olduğunu anlatabilir. Görsel, dilin dinamik yapısını ve toplumsal değişimlere açık olduğunu gösterebilir.

c) Bir Görsel Tercihi: Dilin gelişimini ve canlılığını anlatan bir görselde, bir ağacın dallarının farklı yönlere büyüyüp yeni yapraklar çıkarması betimlenebilir. Bu, dilin köklerinin derinlere dayandığını, ama zamanla değişip yeni kelimeler ürettiğini simgeler.

Metni Bitirirken:

Teknoloji, ekonomi, kültür gibi alanlardaki hızlı değişim, dilin de hızla değişmesine ve gelişmesine neden olur. Örneğin, bilgisayar, internet gibi kavramlar dile yeni kelimeler katmış, teknolojik terimler hızla yayılmıştır. Globalleşme, farklı kültürlerin dillerini etkileyip yeni kelimelerin benimsenmesine yol açmıştır.